Η Ελλάδα της Πληροφορίας και της Πνευματικής Παρακμής

 

Στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, γίνεται ολοένα και πιο φανερό ότι η κοινωνία μας έχει περιέλθει σε μια βαθιά πνευματική και κοινωνική παρακμή. Παρά τις απεριόριστες δυνατότητες της ψηφιακής εποχής —την άμεση πρόσβαση στη γνώση, στην επιστημονική έρευνα, στη δημόσια συζήτηση— παρατηρούμε ένα φαινόμενο επιφανειακής συμμετοχής, μιας ψηφιακής μαζοποίησης που αντικαθιστά τη σκέψη με την εικόνα και το διάλογο με την εντύπωση.

Χιλιάδες άρθρα, μελέτες και αναλύσεις δημοσιεύονται καθημερινά σε ελληνικά και διεθνή μέσα. Κείμενα που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο για διάλογο, για πνευματική ανύψωση, για ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών. Κι όμως — η πλειονότητα των Ελλήνων χρηστών των κοινωνικών δικτύων επιλέγει τη συμμετοχή του “like” και του “share”, χωρίς αναστοχασμό, χωρίς προβληματισμό, χωρίς ουσία.
Η κοινωνική μας δικτύωση καταντά μηχανική και αποχαυνωτική, ένας καθρέφτης της γενικευμένης αδιαφορίας και της πνευματικής κόπωσης που διαπερνά την ελληνική κοινωνία. Οι πολίτες μετατρέπονται από υποκείμενα σκέψης σε παθητικούς θεατές ενός θεάματος που τους καταναλώνει.

Την ίδια στιγμή, η ελληνική δημοσιογραφία βιώνει ίσως τη μεγαλύτερη κρίση αξιοπιστίας των τελευταίων δεκαετιών. Τα συστημικά ΜΜΕ προβάλλουν με ζήλο θέματα ελαφριάς επικαιρότητας —από εγκλήματα που προκαλούν θόρυβο μέχρι κοσμικές εμφανίσεις πολιτικών προσώπων— ενώ σοβαρά ζητήματα, όπως οι αποκαλύψεις για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τα σκάνδαλα διαφθοράς που πλήττουν το δημόσιο συμφέρον, μένουν στο περιθώριο.

Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία. Οφείλεται σε ένα σύστημα εξάρτησης και ελέγχου που καθιστά τα μέσα φορείς αναπαραγωγής εξουσίας, όχι ελέγχου της. Έτσι, η κοινωνία αποπροσανατολίζεται, ο πολίτης απομονώνεται, και η δημοκρατία υπονομεύεται σιωπηρά.

Όταν ο διάλογος αντικαθίσταται από το σύνθημα, η ενημέρωση από την προπαγάνδα, και η γνώση από την εικόνα, τότε η κοινωνία εισέρχεται σε μια εποχή πνευματικού μαρασμού.
Η νεολαία μεγαλώνει μέσα σε έναν ψηφιακό κόσμο εντυπώσεων και άκριτης κατανάλωσης, ενώ οι μεγαλύτερες γενιές παγιδεύονται ανάμεσα στη νοσταλγία και την απογοήτευση. Το αποτέλεσμα είναι ένας λαός κουρασμένος, μοιρολατρικός, που δεν συμμετέχει ουσιαστικά στα κοινά, αλλά παρακολουθεί —από την οθόνη του— τη διάλυση κάθε έννοιας συλλογικότητας.

Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση, απαιτείται ένα νέο πνευματικό εγερτήριο. Μια επαναφορά της σκέψης, της παιδείας, της συμμετοχής. Οι πολίτες οφείλουν να ανακτήσουν την ευθύνη τους απέναντι στη γνώση και στη δημοκρατία να απαιτήσουν ενημέρωση, όχι προπαγάνδα· διάλογο, όχι χειραγώγηση.
Τα μέσα ενημέρωσης, αν θέλουν να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια, οφείλουν να υπηρετήσουν την αλήθεια και τον πλουραλισμό. Μόνο έτσι θα ξανακερδηθεί η εμπιστοσύνη της κοινωνίας.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ή θα επιλέξει την εύκολη οδό της αδιαφορίας και του εντυπωσιασμού, ή θα ξαναβρεί τον πνευματικό της εαυτό — αυτόν που ιστορικά υπήρξε φάρος διαλόγου, λογικής και κριτικής σκέψης.
Η πνευματική αναγέννηση δεν θα έρθει από τα μέσα θα έρθει από τους ίδιους τους πολίτες, όταν αποφασίσουν ότι αξίζει να σκέφτονται, να συζητούν και να συμμετέχουν.

Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία και Τηλεγραφεία: Από την Αντοχή στην Εμπορευματοποίηση

 Τα Ταχυδρομεία, Τηλεγραφεία και Τηλέφωνα (ΤΤΤ) ιδρύθηκαν ως ενιαίος δημόσιος οργανισμός, με στόχο την παροχή βασικών υπηρεσιών επικοινωνίας σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ακόμη και της Κατοχής, τα γραφεία των ΤΤΤ παρέμειναν λειτουργικά, εξασφαλίζοντας τη δυνατότητα επικοινωνίας μέσω τηλεγραφημάτων, ταχυδρομικής αλληλογραφίας και τηλεφωνικών συνδέσεων. Αυτή η αδιάλειπτη λειτουργία, ακόμη και σε συνθήκες κρίσης, αποδεικνύει τη βαθιά κοινωνική σημασία του θεσμού, ο οποίος συνέβαλε καθοριστικά στη διατήρηση της συνοχής και της ενότητας των πολιτών.

Με την πρόοδο της τεχνολογίας και την ανάγκη αναδιοργάνωσης των δημοσίων υπηρεσιών, ο αρχικός οργανισμός των ΤΤΤ υπέστη διάσπαση. Το 1971, η ελληνική πολιτεία αποφάσισε τη δημιουργία της Ελληνικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας (ΕΛΤΑ) ως ανεξάρτητης εταιρείας, ενώ οι τηλεπικοινωνίες μετατράπηκαν σε ξεχωριστό φορέα, τον Οργανισμό Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (ΟΤΕ). Η ΕΛΤΑ συνέχισε να λειτουργεί ως δημόσιος οργανισμός, εξασφαλίζοντας την καθολική πρόσβαση των πολιτών σε ταχυδρομικές υπηρεσίες, από τα μεγάλα αστικά κέντρα έως και τα πιο απομακρυσμένα νησιά και ορεινά χωριά.

Τις τελευταίες δεκαετίες, όμως, παρατηρείται μια έντονη τάση ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης δημόσιων υπηρεσιών. Συχνά, αυτή η πορεία προβάλλεται ως «εκσυγχρονισμός», χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη ότι υπηρεσίες όπως η ΔΕΗ, τα Αεροδρόμια, τα Σιδηροδρομικά Δίκτυα και τα Ταχυδρομεία αποτελούν κρίσιμους πυλώνες της εθνικής ασφάλειας και της κοινωνικής συνοχής.

Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, η σημερινή κυβέρνηση αποφάσισε να περιορίσει ή να εκχωρήσει μέρος των δραστηριοτήτων των ΕΛΤΑ, οδηγώντας στο κλείσιμο πολλών ταχυδρομικών καταστημάτων. Όταν όμως συνάντησε έντονη αντίδραση από τις τοπικές κοινωνίες της επαρχίας, η απόφαση αυτή περιορίστηκε κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου η κοινωνική συνοχή και η οργάνωση των πολιτών είναι πιο αδύναμες.

Η πολιτική αυτή έρχεται σε αντίθεση με την ιστορική αποστολή των ΕΛΤΑ, που επί δεκαετίες λειτούργησαν ως κοινωνικό αγαθό και εργαλείο ισότητας στην πρόσβαση στην επικοινωνία. Τα δεκάδες τηλεγραφήματα που σώζονται στο ψηφιακό αρχείο του Γρηγόρη Χρυσοστόμου μαρτυρούν τη ζωτική σημασία αυτών των υπηρεσιών σε περιόδους πολέμου και κρίσης, αποδεικνύοντας ότι οι Ελληνικές Ταχυδρομικές Υπηρεσίες δεν ήταν απλώς ένας δημόσιος οργανισμός, αλλά ένας θεσμός που στήριξε την καθημερινότητα και τη συνοχή της ελληνικής κοινωνίας.

Η μετάβαση από τα ΤΤΤ στα ΕΛΤΑ και η σταδιακή εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών τους αντικατοπτρίζουν την ευρύτερη πολιτική και κοινωνική μεταβολή που διαμορφώνει τη σύγχρονη Ελλάδα. Μια πορεία που, δυστυχώς, φαίνεται να οδηγεί σε υποχώρηση της κοινωνικής αλληλεγγύης και σε απώλεια των δημοσίων αγαθών που κάποτε αποτελούσαν τον πυρήνα της εθνικής και κοινωνικής μας ταυτότητας.

Ο Σιωνισμός, η Ελλάδα και η παραπλάνηση της κοινής γνώμης

 

Εδώ και αρκετό διάστημα, μέσα από τα ελεγχόμενα ελληνικά ΜΜΕ και συγκεκριμένες φωνές στον δημόσιο διάλογο, επιχειρείται να καλλιεργηθεί η εικόνα πως το Ισραήλ – ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, το σιωνιστικό καθεστώς – βρίσκεται δήθεν στο πλευρό της Ελλάδας έναντι της τουρκικής προκλητικότητας. Η αφήγηση αυτή παρουσιάζεται ως “στρατηγική συμμαχία”, ως δήθεν ιστορική ή πολιτισμική εγγύτητα. Όμως, η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική και πολύ πιο σύνθετη απ’ ό,τι θέλουν να μας πείσουν.

Η Τουρκία ήταν μία από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν επίσημα το κράτος του Ισραήλ (1949), τη στιγμή που η Ελλάδα διατηρούσε επιφυλάξεις για δεκαετίες. Για πολλές δεκαετίες, οι δύο χώρες είχαν στενή στρατιωτική, πολιτική και τεχνολογική συνεργασία — από ανταλλαγή πληροφοριών και κοινές ασκήσεις, μέχρι πωλήσεις ισραηλινών drones και τεχνολογίας στην Άγκυρα. Και όλα αυτά, ενώ η Τουρκία παραβίαζε συστηματικά τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο και την Κύπρο.

Η προσέγγιση Ελλάδας–Ισραήλ μετά το 2010 (μετά την κρίση του Mavi Marmara) βασίστηκε σε γεωπολιτικά συμφέροντα και ενεργειακούς σχεδιασμούς (π.χ. αγωγός EastMed, συνεργασία με Κύπρο κ.λπ.). Δεν προέκυψε από κοινές αξίες, ιστορικές σχέσεις ή αλληλεγγύη. Σήμερα, με το Ισραήλ να έχει βυθιστεί σε μία ακραία, ακροδεξιά διακυβέρνηση, που κατηγορείται διεθνώς για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία στη Γάζα, η προσπάθεια να παρουσιαστεί η ισραηλινή πολιτική ως “φίλος” της Ελλάδας προκαλεί μόνο αγανάκτηση και βαθιά καχυποψία.

Η πλειονότητα των ελληνικών ΜΜΕ αναπαράγει άκριτα τη φιλοϊσραηλινή αφήγηση. Το λόμπι του Ισραήλ έχει πλέον παγιώσει ισχυρές επιρροές και στη χώρα μας — όχι μόνο πολιτικές αλλά και επικοινωνιακές. Κάθε φωνή που τολμά να εκφράσει αλληλεγγύη προς τον παλαιστινιακό λαό, ή απλώς να επικρίνει το Ισραήλ για τις ωμότητές του, στοχοποιείται ως “αντισημίτης” ή “πράκτορας ξένων συμφερόντων”. Έτσι φιμώνεται ο αντίλογος κι επιβάλλεται μια κατασκευασμένη συναίνεση.

Η ελληνική κοινωνία, βαθιά συνδεδεμένη με την ιδέα της αντίστασης, της αλληλεγγύης και της πίστης σε έννοιες όπως η ελευθερία και η δικαιοσύνη, δεν μπορεί να δει το σιωνιστικό καθεστώς ως φυσικό της σύμμαχο. Το Ισραήλ όχι μόνο δεν στάθηκε ποτέ στο πλευρό της Ελλάδας σε κρίσιμες στιγμές (Κυπριακό, Ίμια, παραβιάσεις στο Αιγαίο), αλλά ποτέ δεν παρείχε έμπρακτη υποστήριξη, ούτε καν πολιτική καταδίκη για τις τουρκικές παρανομίες.

Αν αύριο η Ελλάδα εμπλακεί σε σύγκρουση με την Τουρκία, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί πως το Ισραήλ θα σταθεί στο πλευρό μας. Το πιθανότερο είναι ότι θα κινηθεί — όπως πάντα — με αποκλειστικό γνώμονα το ίδιον συμφέρον.

Η προσπάθεια να καλλιεργηθεί μια “φιλία” με το σιωνιστικό καθεστώς την ώρα που αυτό αιματοκυλά αμάχους, παιδιά και νοσοκομεία στη Γάζα, δεν είναι απλώς ανήθικη — είναι επικίνδυνη για την εθνική μας αξιοπρέπεια. Η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από “συμμάχους” που σπέρνουν θάνατο στο όνομα της “ασφάλειας”, ούτε από προσχηματικές “συμμαχίες” που θα εξαφανιστούν στην πρώτη κρίση.

Η πραγματική ασφάλεια για την Ελλάδα χτίζεται μέσα από την εθνική ενότητα, την ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική και τη στήριξη σε αρχές — όχι σε δολοφονικά καθεστώτα.

Και κάτι ακόμη, που πρέπει να ειπωθεί ξεκάθαρα:

Όποιος στηρίζει αυτό το εγκληματικό καθεστώς δεν υπερασπίζεται την ασφάλεια ή το μέλλον κανενός. Υπονομεύει το ίδιο το μέλλον των απλών Εβραίων πολιτών ανά τον κόσμο — και κυρίως, παύει να είναι άνθρωπος, γιατί επιλέγει τη σιωπή ή τη συνενοχή απέναντι σε μία γενοκτονία.

 

 

Γενοκτονία ή «Γενο-προστασία»; Η προπαγάνδα που μεταμφιέζεται σε αλήθεια

 

Γενοκτονία ή «Γενο-προστασία»; Η προπαγάνδα που μεταμφιέζεται σε αλήθεια

Το κείμενο που κυκλοφορεί με τον τίτλο «Γενοκτονία ή Γενο-προστασία» και συντάκτη τον Thanos Tzimeros ( https://www.facebook.com/100044223976915/posts/1377252610425525/?rdid=kGoWNvJUkzDXUdCq) δεν είναι ανάλυση, είναι ωμή προπαγάνδα. Φοράει το προσωπείο της «λογικής» και της «ηθικής» για να αναπαράγει άκριτα την επίσημη ρητορική του Ισραήλ, κατασκευάζοντας μύθους, διαστρεβλώνοντας το διεθνές δίκαιο και πετώντας στη σφαγή ολόκληρο έναν λαό. Η περιβόητη αναλογία «9:1» για άμαχους και μαχητές σε όλους τους πολέμους μετά το 1945 είναι μύθος· δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη πηγή που να το επιβεβαιώνει. Αντίστοιχα, οι αναλογίες 3:1 ή 4:1 στο Ιράκ και το Αφγανιστάν δεν έχουν καμία τεκμηρίωση και αποκρύπτουν τον απλό και σκληρό απολογισμό: εκατοντάδες χιλιάδες αμάχοι σκοτώθηκαν. Όταν το ίδιο κείμενο φτάνει στη Γάζα, παρουσιάζει ως «ιστορικό κατόρθωμα» ότι το Ισραήλ σκότωσε 26.000 μαχητές και «μόνο» 17.800 αμάχους, βασιζόμενο σε ισραηλινές ανακοινώσεις, την ώρα που τα επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ καταγράφουν δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, στην πλειοψηφία γυναίκες και παιδιά. Αν αυτό θεωρείται επίτευγμα, τότε η ίδια η έννοια της ανθρώπινης ζωής έχει απαξιωθεί πλήρως.

Η προσπάθεια να «αποδειχθεί» ότι δεν υπάρχει γενοκτονία επειδή ο πληθυσμός της Γάζας αυξήθηκε από το 1993 ως το 2023 είναι εξοργιστικά παραπλανητική. Η γενοκτονία δεν ορίζεται από το πόσοι γεννήθηκαν σε τριάντα χρόνια, αλλά από την πρόθεση και τις πράξεις εξόντωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι το Διεθνές Δικαστήριο έχει ήδη αναγνωρίσει εύλογο κίνδυνο γενοκτονίας και επέβαλε στο Ισραήλ την υποχρέωση να λάβει μέτρα προστασίας των αμάχων. Ακόμα πιο προκλητική είναι η επίκληση της «ανθρωπιστικής βοήθειας». Το Ισραήλ προβάλλει τόνους φορτίων και εκατομμύρια μερίδες φαγητού, λες και αυτά ακυρώνουν την πείνα, τον αποκλεισμό και τον λιμό που περιγράφουν διεθνείς οργανισμοί. Όταν παιδιά πεθαίνουν από ασιτία και νοσοκομεία καταρρέουν χωρίς καύσιμα και φάρμακα, οι αριθμοί σε κιλά και γεύματα δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα χοντροκομμένο επικοινωνιακό άλλοθι.

Ακόμα χειρότερο είναι το δηλητήριο της συλλογικής ενοχοποίησης: η λογική ότι επειδή κάποιοι άμαχοι επικρότησαν την επίθεση της Χαμάς, όλοι οι κάτοικοι της Γάζας είναι ένοχοι και άρα νόμιμοι στόχοι. Αυτό δεν είναι απλώς ανήθικο, είναι η ίδια η κατάρρευση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Είναι η λογική της συλλογικής τιμωρίας που γνωρίσαμε στις πιο σκοτεινές σελίδες της Ιστορίας. Η σφαγή της 7ης Οκτωβρίου ήταν πράγματι έγκλημα πολέμου και έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Η Χαμάς φέρει τεράστια ευθύνη για τις ωμότητές της. Αλλά το έγκλημα του ενός δεν δίνει λευκή επιταγή στον άλλο να ισοπεδώσει μια ολόκληρη κοινωνία. Όταν βαφτίζεις «γενο-προστασία» τον θάνατο χιλιάδων παιδιών, όταν παρουσιάζεις ως «ηθικό κατόρθωμα» την καταστροφή μιας ολόκληρης κοινότητας, έχεις χάσει κάθε ίχνος ηθικής και λογικής.

Το κείμενο που εμφανίζεται ως «ανάλυση» είναι στην πραγματικότητα μια προσπάθεια να νομιμοποιηθεί η βία, να ντυθεί με μανδύα ορθολογισμού η σφαγή και να παρουσιαστεί η καταστροφή ως «αναγκαίο κακό». Το ζήτημα δεν είναι αν περιέχει λάθη ή παραπληροφόρηση — αυτά είναι αυτονόητα και κραυγαλέα. Το πραγματικό ερώτημα είναι τι επιδιώκει: μήπως να καλλιεργήσει την εύνοια του διεθνούς σιωνισμού για τις πολιτικές του φιλοδοξίες; Μήπως να προωθήσει ένα ψευτοϊδεολόγημα απανθρωπισμού που βαφτίζει την καταστροφή «προστασία»; Ή μήπως απλώς αντικατοπτρίζει την παντελή άγνοια του για το διεθνές δίκαιο και την αξία της ανθρώπινης ζωής;

 

 

Σκέψεις για την Αγροτική Έκθεση των Φερών

 

Διαβάζοντας στο περιοδικό Ανασυγκρότηση της δεκαετίας του 1950 σχετικά με την Πανέβρια Αγροτική Έκθεση, γίνεται αμέσως αντιληπτό το έλλειμμα που χαρακτηρίζει τη σημερινή αγροτική έκθεση των Φερών, η οποία πραγματοποιείται κάθε χρόνο χωρίς σαφή στόχευση και στρατηγική. Σήμερα η έκθεση λειτουργεί κυρίως ως μέσο τόνωσης της τοπικής οικονομίας για δύο ή τρεις ημέρες, μέσω της αυξημένης επισκεψιμότητας. Ωστόσο, η σύγκριση με το παρελθόν αναδεικνύει την απουσία ουσιαστικού προσανατολισμού.

Η Πανέβρια Αγροτική Έκθεση της δεκαετίας του ’50 φαίνεται να στηριζόταν σε δύο βασικούς άξονες.

Ο πρώτος αφορούσε την υποχρέωση όλων των δημόσιων υπηρεσιών να λογοδοτούν δημόσια, παρουσιάζοντας τόσο το έργο της προηγούμενης χρονιάς όσο και τους στόχους της επόμενης. Σε αυτή την υποχρέωση δεν εξαιρούνταν καμία υπηρεσία: από τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης και τη Διεύθυνση Γεωργίας, μέχρι το νοσοκομείο, το δασαρχείο και τον τελευταίο κοινοτάρχη. Το ακροατήριο αποτελούνταν από το σύνολο των θεσμικών παραγόντων –υπουργούς, γενικούς διευθυντές, νομάρχες, δημάρχους–, των οποίων το μορφωτικό επίπεδο παρείχε το κατάλληλο υπόβαθρο για ουσιαστικό διάλογο.

Ο δεύτερος άξονας ήταν αφιερωμένος στους παραγωγούς και στη σχέση τους με την αγορά. Οι εταιρείες παρουσίαζαν και εκπαίδευαν τους αγρότες στα νέα βιομηχανικά προϊόντα που θα συνέβαλλαν στην αγροτική ανάπτυξη της περιοχής. Στο ίδιο πλαίσιο υπήρχε η δυνατότητα σύναψης εμπορικών συμφωνιών μεταξύ παραγωγών και εμπόρων. Πρόκειται για δύο κατευθύνσεις κομβικής σημασίας, που συνέβαλαν τόσο στη διάχυση της γνώσης όσο και στη χάραξη στρατηγικής για την αναβάθμιση της αγροτικής παραγωγής.

Αντίθετα, σήμερα διαπιστώνεται ότι η αγροτική έκθεση στερείται στρατηγικού σχεδιασμού. Συχνά περιορίζεται σε μια εθιμοτυπική τελετή εγκαινίων, με την παρουσία ορισμένων γεωργικών μηχανημάτων, μικροπωλητών και πρόχειρων δραστηριοτήτων, δίχως να υπηρετεί έναν σαφή αναπτυξιακό στόχο. Ωστόσο, το ζήτημα είναι πολύ σοβαρότερο από μια απλή τοπική εκδήλωση.

Στη σύγχρονη Ελλάδα, ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια στην πρόοδο είναι η παρουσία ανεπαρκών τοπικών ηγεσιών. Σε πολλές περιπτώσεις, οι δήμοι και οι περιφέρειες διοικούνται από ανθρώπους που δεν διαθέτουν όραμα, γνώση ή ικανότητα στρατηγικού σχεδιασμού. Το πρόβλημα αυτό δεν είναι απλώς διοικητικό· αγγίζει τον πυρήνα της συλλογικής μας πορείας. Όταν εκείνοι που διαχειρίζονται τους πόρους και το μέλλον μιας περιοχής έχουν περιορισμένο ορίζοντα, η κοινωνία καθηλώνεται σε μια ακινησία που σταδιακά παγιώνεται.

Η κατάσταση επιδεινώνεται από ένα ακόμη φαινόμενο που η Ελλάδα βιώνει έντονα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια: τη μαζική φυγή νέων και δημιουργικών ανθρώπων στο εξωτερικό. Πρόκειται για μια εξέλιξη δραματική, καθώς δεν αφορά μόνο αριθμούς, αλλά την ίδια την ψυχή της χώρας. Οι πιο μορφωμένοι, οι πιο ανήσυχοι και ικανοί νέοι αναγκάζονται να αναζητήσουν στο εξωτερικό τις προοπτικές που δεν βρίσκουν στην πατρίδα τους. Έτσι, η κοινωνία χάνει το πιο ζωντανό της κομμάτι, εκείνο που θα μπορούσε να φέρει αλλαγές, να πιέσει τις ηγεσίες και να προτείνει νέες κατευθύνσεις. Ο συνδυασμός της «διαρροής εγκεφάλων» με την αδράνεια των τοπικών αρχών δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο: όσοι μένουν απογοητεύονται, ενώ όσοι φεύγουν κλείνουν πίσω τους την πόρτα, αφήνοντας το μέλλον της χώρας συρρικνωμένο.

Κι όμως, η ιστορία δείχνει ότι οι κοινωνίες δεν παραδίδονται εύκολα. Ακόμη και μέσα σε δύσκολες συνθήκες, αναδύονται πρωτοβουλίες πολιτών, μικρές εστίες δημιουργίας, επιχειρηματικές και πολιτιστικές δράσεις που αντιστέκονται στην αδράνεια και αποδεικνύουν ότι η ανάπτυξη μπορεί να ξεκινήσει «από τα κάτω». Αν και αυτές οι νησίδες δεν αρκούν για να ανατρέψουν ριζικά την κατάσταση, αποτελούν φάρο ελπίδας. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα καταφέρουν να πολλαπλασιαστούν και να επηρεάσουν τη γενικότερη κατεύθυνση ή αν θα παραμείνουν μεμονωμένες εξαιρέσεις.

Η ευθύνη, ωστόσο, δεν ανήκει αποκλειστικά στις τοπικές αρχές· βαραίνει και τις κοινωνίες που τις ανέχονται, που αρκούνται στο λίγο και στο πρόχειρο, που παθητικά αποδέχονται το «έτσι έχουν τα πράγματα». Αν ο πολίτης δεν συμμετέχει, δεν διεκδικεί και δεν ασκεί πίεση, τότε αφήνει το πεδίο ελεύθερο στη μετριότητα να αναπαράγεται. Και η μετριότητα, όταν παγιώνεται, δεν παραμένει στατική· διαβρώνει και καταστρέφει.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να διαθέτει δυνατότητες. Διαθέτει φυσικούς πόρους, πολιτιστική κληρονομιά και μοναδική γεωγραφία. Όμως χωρίς ικανούς ανθρώπους και χωρίς ηγεσίες που μπορούν να συντονίσουν, να εμπνεύσουν και να σχεδιάσουν, όλα αυτά παραμένουν ανεκμετάλλευτα. Το μέλλον δεν θα χαθεί από κάποια εξωτερική δύναμη· θα χαθεί αν εμείς οι ίδιοι επιτρέψουμε να συνεχιστεί η αδράνεια, η φυγή των νέων και η επικράτηση μιας διοικητικής μετριότητας που βλέπει μόνο την επόμενη εκλογή και όχι την επόμενη γενιά.

Το ζητούμενο, επομένως, είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή δεν αποτελεί πολυτέλεια· είναι αναγκαία συνθήκη επιβίωσης.

 

 

Πρωτοδίκης Παναγιώτης Γίδας,

 

Στο κεντρικό κτίριο του πρώην Ψυχιατρείου Κέρκυρας, όπου σήμερα στεγάζονται οι εγκαταστάσεις του Ιονίου Πανεπιστημίου (Τμήμα Μετάφρασης και Διερμηνείας), είδα μία αναθηματική πινακίδα που μου προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση.

Η πινακίδα αναφέρει:

Δικηγορικός Σύλλογος Κέρκυρας

Έτος Γίδα 1984

Μέσα εδώ ξεψύχησε στις 27-12-1944 ο Πρωτοδίκης Παναγιώτης Γίδας,

 

Ειδικός Ανακριτής Δοσιλόγων, από το Χρυσό Δωρίδος,

που βασανίστηκε μέχρι θανάτου από όργανα των δοσιλόγων

της Ιταλογερμανικής Κατοχής.

Κείνοι που έπραξαν το κακό τους πήρε μαύρο σύνεφο,

μα κείνος που τ’ αντίκρισε στους δρόμους τ’ ουρανού

ανεβαίνει τώρα μονάχος κι ολολάμπρος.

Ο Παναγιώτης Γίδας γεννήθηκε το 1910 στο Χρισσό Δελφών. Μετά την Απελευθέρωση διορίστηκε Ειδικός Ανακριτής Δωσίλογών στην Κέρκυρα, αναλαμβάνοντας την εξέταση φακέλων συνεργατών των κατακτητών και καταδοτών της Ιταλογερμανικής Κατοχής.

Στις 27 Δεκεμβρίου 1944 (κατά άλλες πηγές στις 29 Δεκεμβρίου), βασανίστηκε μέχρι θανάτου μέσα στο τότε Ψυχιατρείο Κέρκυρας, όπου υπηρετούσε. Η δολοφονία του αποδίδεται, σύμφωνα με ιστορικές πηγές, σε παρακρατικές ή ΕΔΕΣικές ομάδες – γεγονός που συνδέεται με το τεταμένο πολιτικό κλίμα της μετακατοχικής περιόδου.

Ο Πρωτοδίκης Παναγιώτης Γίδας τιμάται ως σύμβολο δικαιοσύνης, ακεραιότητας και ηθικού θάρρους απέναντι στην αδικία και τη βία της εποχής.

Η ιστορία του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνο γιατί εντάσσεται στα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα, αλλά κυρίως γιατί σήμερα – περισσότερο από ποτέ – ο θεσμός της Δικαιοσύνης και όσοι τον υπηρετούν δοκιμάζονται.

Ίσως είναι καιρός κάποιοι λειτουργοί της Δικαιοσύνης να εμπνευστούν από φωτεινά παραδείγματα, όπως ο Παναγιώτης Γίδας· δικαστές που τίμησαν το λειτούργημά τους μέχρι τέλους, αντιμέτωποι με ένα σάπιο σύστημα και τους "δωσίλογους" της κάθε εποχής – που, δυστυχώς, δεν έχουν εκλείψει ούτε σήμερα.

 

 

Ακόμη δεν προβλήθηκε η ταινία του Γιάννη Σμαραγδή για τον Ιωάννη Καποδίστρια και ήδη παρατηρείται μια πρόωρη και επιπόλαιη κριτική

 

Ακόμη δεν προβλήθηκε η ταινία του Γιάννη Σμαραγδή για τον Ιωάννη Καποδίστρια και ήδη παρατηρείται μια πρόωρη και επιπόλαιη κριτική, που κατηγορεί τον σκηνοθέτη για «εξόφθαλμη παραποίηση» της ιστορίας, λόγω μιας φράσης στο trailer όπου ο Καποδίστριας αναφέρεται στους «απογόνους του μινωικού, του κλασικού και του βυζαντινού πολιτισμού». Ο ισχυρισμός ότι αυτή η φράση είναι ιστορικό λάθος, επειδή ο όρος «Μινωικός» καθιερώθηκε τον 20ό αιώνα και το «Βυζάντιο» δεν αποτελούσε στοιχείο του ελληνισμού πριν τον Φαλμεράιερ και τον Παπαρρηγόπουλο, είναι ανεπαρκής και παραβλέπει τη βαθύτερη πραγματικότητα της ελληνικής ιστορικής συνείδησης.

Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία , το πολιτειακό συνεχές που σήμερα αποκαλούμε «Βυζάντιο» υπήρξε ελληνόφωνη, ορθόδοξη και άρρηκτα συνδεδεμένη με την αρχαία ελληνική παράδοση. Οι κάτοικοί της αυτοπροσδιορίζονταν ως Ρωμαίοι (Ρωμιοί) και αυτή η ταυτότητα πέρασε στους Έλληνες της Τουρκοκρατίας, αποτελώντας ζωντανή συνείδηση πολύ πριν τον 19ο αιώνα. Η ιστορία και το πνεύμα της «Ρωμιοσύνης» δεν κατασκευάστηκαν εν καιρώ νεοελληνικού κράτους, αλλά διατηρήθηκαν σε κείμενα, Εκκλησία και τον λαϊκό βίο, επιβεβαιώνοντας συνεχή πολιτισμικό και γλωσσικό δεσμό με το παρελθόν.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί το έργο του Ιακωβάκη Ρίζου Νερουλού και του Ιωάννη Καποδίστρια, «Histoire Moderne de la Grèce depuis la chute de l’empire d’Orient» (1828), όπου ο Καποδίστριας συνειδητοποιεί και εξηγεί ότι η ελληνική ιστορία δεν διακόπηκε με την πτώση της Ανατολικής Αυτοκρατορίας, αλλά συνεχίστηκε και διαμορφώθηκε μέχρι τις μέρες του Αγώνα, εδραιώνοντας την εθνική ταυτότητα στην ορθόδοξη και ρωμαίικη κληρονομιά.

Ο όρος «Μινωικός» εντάχθηκε επιστημονικά στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα, αλλά η μινωική παράδοση και ο Μίνωας είναι γνωστοί ήδη από τον Όμηρο και τον Πλάτωνα. Η χρήση της λέξης στο φιλμ λειτουργεί ως δραματουργικό εργαλείο για να υπογραμμίσει τη διαχρονικότητα και τη συνοχή του ελληνικού πολιτισμού, ενώ δεν αναφέρεται ως ιστορική ακρίβεια με σύγχρονη αυστηρότητα.

Σημαντικότατη είναι και η παράλληλη καλλιτεχνική παράδοση που αντλεί από τη Σχολή του Μονάχου, όπου αναμφίβολα εντάσσονται οι ζωγράφοι Νικόλαος Γύζης και Νικηφόρος Λύτρας. Οι δυο αυτοί μεγάλοι έλληνες ζωγράφοι, με ρίζες στον ακαδημαϊκό ρεαλισμό και επιρροές από τον ρομαντισμό και τον συμβολισμό, δεν αποτύπωναν απλώς πιστά την πραγματικότητα, αλλά μέσα από συμβολικές εικόνες μετεδίδαν την εθνική μνήμη και τις αξίες. Οι ατσαλάκωτες φουστανέλες και το Κρυφό Σχολειό, όπως απεικονίζονται στα έργα τους, είναι εικόνες που εκφράζουν ένα ιδεώδες, όχι αναγκαία ιστορική λεπτομέρεια. Με παρόμοιο τρόπο, ο Σμαραγδής χρησιμοποιεί τον κινηματογράφο για να ανασύρει την εθνική ταυτότητα από τα βάθη της ιστορίας, με γλώσσα δραματική και ποιητική, όχι απλώς αναλυτική.

Τέλος, η κρίση για το όλο έργο δεν μπορεί να βασίζεται σε λίγα δευτερόλεπτα trailer ή σε στεγνές αντιρρήσεις για διατύπωση. Ο κινηματογράφος του Σμαραγδή πάντοτε στόχευε να εμπνεύσει και να αφυπνίσει, να θυμίσει ποιοι είμαστε, όχι να δώσει πανεπιστημιακή διάλεξη. Αν θέλουμε να κρίνουμε την ιστορική αλήθεια, ας το κάνουμε με επιστημονικά κριτήρια και όχι με επικοινωνιακές εντυπώσεις...

 

 

Στη Μνήμη των Εκτελεσμένων Αγωνιστών του Έβρου 28η Οκτωβρίου – Ημέρα Εθνικής Αντίστασης και Θυσίας

 

τις σελίδες της τοπικής και εθνικής μας ιστορίας, τα ονόματα του Γεωργίου Παπαιωάννου, του Απόστολου Καραμπετίδη, του Υπομοιράρχου Χριστόπουλου, του Καρά Μεμέτ, του Θεοφάνη Καλιτσικούδη, του ιατρού Ρήγα και του Δημητρίου Τετριτζίκη παραμένουν αθάνατα χάρη στην ηρωική τους θυσία ενάντια στη ναζιστική και βουλγαρική κατοχή. Το συγκλονιστικό ιστορικό έγγραφο (αντίγραφο για άσκηση ενδίκων μέσων) του Ειδικού Δικαστηρίου Δοσιλόγων Έβρου (αρχείο Γρηγόρη Χρυσοστόμου) τεκμηριώνει το μαρτύριό τους και σφραγίζει το χρέος όλων μας να τιμούμε τη μνήμη τους.

Η 28η Οκτωβρίου αποτελεί ένα κορυφαίο σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία, την αξιοπρέπεια και την εθνική ενότητα. Σε αυτή τη μέρα δεν θυμόμαστε μόνο το περήφανο «ΟΧΙ», αλλά και όσους, με αυταπάρνηση, πλήρωσαν το υπέρτατο τίμημα για την αντίσταση και την αλληλεγγύη προς τον ελληνικό λαό. Στο κείμενο του δικαστηρίου αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι οι εν λόγω συμπατριώτες μας διώχθηκαν και εκτελέστηκαν από τους κατακτητές λόγω του άκαμπτου πατριωτικού φρονήματος και της συνεισφοράς τους στην Εθνική Αντίσταση.

Ωστόσο, η ίδια ιστορία καταγράφει με οδύνη και τον ρόλο των δωσίλογων – εκείνων που, υποταγμένοι στις δυνάμεις κατοχής, συνεργάστηκαν με τους κατακτητές και υπηρέτησαν τα συμφέροντά τους εις βάρος της Ελλάδας. Πολλοί από αυτούς καταδικάστηκαν από τα Ειδικά Δικαστήρια Δοσιλόγων, όμως για αρκετούς δεν αποδόθηκε ποτέ δικαιοσύνη, καθώς η κοινωνική και πολιτική ελίτ συχνά απέκρυψε, συγχώρησε ή προστάτεψε τη δράση τους. Ο δωσιλογισμός, φαινόμενο που στιγμάτισε τη νεότερη ιστορία του τόπου, δεν ήταν απλώς προϊόν εποχής, αλλά διαχρονικό πρόβλημα ηθικής στάσης. Η αποτυχία της κοινότητας να τον καταδικάσει ριζικά επέτρεψε σε «συνεργάτες» και «λυγόψυχους της πατρίδας» να παραμείνουν επιδραστικοί ή ανέγγιχτοι, με συνέπειες που φθάνουν συχνά ως τις ημέρες μας.

Δεν ήταν μόνο μάρτυρες της εποχής τους οι εκτελεσθέντες, αλλά και φωτεινά παραδείγματα ανιδιοτελούς προσφοράς προς όφελος της ελευθερίας. Η θυσία τους συνδέει το τοπικό με το εθνικό νόημα της επετείου και υπενθυμίζει πως το καθήκον απέναντι στην πατρίδα και την ιστορική μνήμη παραμένει ζωντανό για τις επόμενες γενιές. Την ίδια στιγμή, η διαρκής παρουσία λογικών συμβιβασμού, ο οπορτουνισμός των καιρών και η επιείκεια προς τους συνεργάτες προδίδουν ότι η μάχη για την ηθική ολοκλήρωση της συλλογικής μας συνείδησης παραμένει ανοιχτή.

Σήμερα, αποτίουμε φόρο τιμής στους αγωνιστές που πολέμησαν, υπέφεραν και τελικά θυσιάστηκαν, ώστε να μείνει ζωντανή η ελπίδα και η αξιοπρέπεια της Ελλάδας. Είναι χρέος όλων μας να κρατήσουμε αναμμένη τη φλόγα της αντίστασης, της αλληλεγγύης και του ηρωισμού που αυτοί ενσάρκωσαν – αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα και την ευθύνη να μην επιτρέψουμε ποτέ ξανά τη λήθη ή την επανάληψη φαινομένων δωσιλογισμού.

Ας σταθούμε με σεβασμό μπροστά στις μνήμες των ηρώων, αντλώντας έμπνευση για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την εθνική ενότητα – αξίες που, στις πιο σκοτεινές στιγμές της ιστορίας μας, υπερασπίστηκαν με το αίμα τους, όταν άλλοι τις πρόδωσαν.

 

 

 

 Περισσότερα στη μελέτη:  «Δημόσια Ιστορία και Δικαιοσύνη όψεις του δοσιλογισμού στην περιοχή του Έβρου» του Δημήτρη Μερκούρη. Οι όψεις του φαινομένου, όπως εξετάζονται στο βιβλίο, συνδέονται με την περίοδο

Η κατάθεση της Ανδρονίκης Βασιλούλη – Καθρέφτης ενός διεφθαρμένου συστήματος

 

Η κατάθεση της Ανδρονίκης Βασιλούλη στην Εξεταστική Επιτροπή δεν ήταν μια απλή διαδικαστική παρουσία. Ήταν ο καθρέφτης ενός κράτους που έχει μάθει να σιωπά μπροστά στη δική του παρακμή. Οι δισταγμοί της, η άρνηση να δώσει καθαρή απάντηση στο αν υπάρχει σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ, δεν συνιστούν αδυναμία λόγου αλλά αποτύπωση μιας συλλογικής ατροφίας. Και αυτή η ατροφία έχει όνομα: συστημική διαφθορά.

Η διαφθορά στην Ελλάδα δεν είναι επιφανειακό φαινόμενο· είναι δομική και πολυεπίπεδη. Χαράσσει κάθετες γραμμές μέσα στη διοικητική πυραμίδα, από την κορυφή των υπουργείων μέχρι τον τελευταίο υπάλληλο, και απλώνεται οριζόντια σε ολόκληρο το φάσμα των κρατικών δομών. Δεν είναι μόνο οι αποφάσεις που εκπορεύονται από τα πάνω, αλλά και οι σιωπές που τις συνοδεύουν από τα κάτω. Ένα αόρατο πλέγμα συνενοχής, φτιαγμένο από φόβο, βολή και αδιαφορία, κρατά το κράτος δέσμιο της δικής του παρακμής.

Σε αυτό το πλέγμα, ο συνδικαλισμός έχει πάψει να λειτουργεί ως δύναμη ελέγχου και αντίστασης. Έχει μετατραπεί σε προέκταση ενός παραμορφωμένου μηχανισμού εξουσίας. Αντί να υπερασπίζεται το δίκαιο, υπερασπίζεται τη συντεχνία. Αντί να απαιτεί διαφάνεια, διαχειρίζεται σιωπές. Αντί να συγκρούεται με το σύστημα, λειτουργεί πια ως το μακρύ του χέρι. Έτσι, ο συνδικαλισμός δεν είναι πια ο φραγμός στη διαφθορά, αλλά ένας από τους μηχανισμούς αναπαραγωγής της.

Η κατάθεση της Βασιλούλη ανέδειξε όχι απλώς τις δυσλειτουργίες ενός οργανισμού, αλλά τη νοοτροπία ενός ολόκληρου κράτους που έχει εθιστεί στην ατιμωρησία. Όταν μια έμπειρη διοικητική υπάλληλος δεν μπορεί να πει την αλήθεια, δεν προστατεύει κανέναν· απλώς καθαγιάζει το ψέμα. Κάθε τέτοια στάση λειτουργεί ως παιδαγωγικό παράδειγμα ενός αξιακού εκφυλισμού: διδάσκει ότι η επιβίωση προέχει της ευθύνης, ότι η αποφυγή είναι πιο σοφή από τη σύγκρουση, ότι η σιωπή είναι πολιτική.

Αυτό το φαινόμενο δεν είναι απλώς πολιτικό. Είναι παιδευτικό και πολιτισμικό. Το κράτος, τα μέσα του, οι λειτουργοί του, πολλαπλασιάζουν καθημερινά τη νοοτροπία του φόβου και της αυταρέσκειας. Η διαφθορά δεν επιβιώνει μόνο με τους ισχυρούς, αλλά με όσους αποδέχονται τη σήψη ως δεδομένο. Γι’ αυτό η ευθύνη δεν ανήκει μόνο στους «επάνω». Η διαφθορά είναι κάθετη και οριζόντια μαζί: περνάει από χέρι σε χέρι, από γραφείο σε γραφείο, από νοοτροπία σε νοοτροπία.

Το παιδαγωγικό της δίδαγμα είναι σκληρό: η κοινωνία που δεν τολμά να πει την αλήθεια, εκπαιδεύεται να ζει μέσα στο ψέμα της. Οι θεσμοί που δεν υπερασπίζονται την αξιοκρατία, εκπαιδεύουν τη μετριότητα. Και ο συνδικαλισμός που δεν συγκρούεται με τη διαφθορά, μετατρέπεται σε εργαλείο αναπαραγωγής της.

Αν υπάρχει ελπίδα, αυτή βρίσκεται μόνο στην ανάκτηση της ηθικής πυξίδας του δημοσίου βίου: στην παιδεία της ευθύνης, της σύγκρουσης με τη βολή, στη συλλογική απαίτηση για αλήθεια χωρίς εκπτώσεις. Γιατί κάθε φορά που ένας δημόσιος λειτουργός συναινεί στη σιωπή, γράφεται μια νέα σελίδα στο βιβλίο της εθνικής υποκρισίας. Και όσο αυτό συνεχίζεται, καμία εξεταστική, καμία κάθαρση, καμία «μεταρρύθμιση» δεν θα αλλάξει τίποτα. Θα αλλάζει μόνο η πρόσοψη ενός κράτους που σαπίζει εσωτερικά.

 

 https://www.facebook.com/reel/1531138568073089

Ιωάννης Φραγκούλης — Ο ακαδημαϊκός που θυσίασε τη ζωή του για την πατρίδα.

 

Υπήρξε ένας άνθρωπος του πνεύματος, ένας ακαδημαϊκός δάσκαλος με μέλλον λαμπρό, που όλα προμήνυαν μια ζωή γεμάτη επιστημονικές διακρίσεις και δημιουργία. Όμως, την εποχή της Κατοχής, όταν οι καιροί δοκίμαζαν ψυχές και συνειδήσεις, ο Ιωάννης Φραγκούλης δεν διάλεξε τον εύκολο δρόμο. Ενώ μπορούσε να αρνηθεί την τοποθέτησή του ως Νομάρχης Έβρου στην ουδέτερη ζώνη, εκείνος δεν λογάριασε τον κίνδυνο. Με ανιδιοτέλεια και πίστη στο χρέος, άφησε πίσω του την ασφάλεια του ακαδημαϊκού βίου και πήγε να σταθεί στο πλευρό ενός λαού που υπέφερε.

Η ζωή του σταμάτησε απότομα, μόλις στα τριανταοκτώ του χρόνια. Έπεσε θύμα όχι μόνο των εχθρών, αλλά και των συνεργατών της ίδιας της πατρίδας του. Δολοφονήθηκε τη Μεγάλη Πέμπτη του 1942 — τη Μεγάλη Πέμπτη, ύστερα από την Ακολουθία του Θείου Δράματος. Και έτσι, το προσωπικό του μαρτύριο ενώθηκε με το πανανθρώπινο.

Σε λίγες ημέρες θα κυκλοφορήσει το βιβλίο-αφιέρωμα για τη ζωή και το έργο του, ένα έργο που μέσα από 350 σελίδες πρωτογενούς αρχειακού υλικού φωτίζει την πορεία ενός ανθρώπου που στάθηκε αντάξιος των ιδανικών και της ιστορίας του έθνους μας. Μέσα από τις σελίδες του, κάθε αναγνώστης θα αναγνωρίσει στο πρόσωπο του Ιωάννη Φραγκούλη ακόμη έναν Ιωάννη Καποδίστρια — έναν άνθρωπο που έβαλε το «εμείς» πάνω από το «εγώ».

Αιωνία του η μνήμη.