Η ένταξη της παραδοσιακής τεχνογνωσίας του ΚούμΚουάτ στον Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΜΠ 50

Οι διαστάσεις των Πολιτισμικών Φαινομένων

Εργασία  3^η

O πολιτισμός αποτελεί βασικό τομέα δράσης και συνεργασίας διεθνών οργανισμών,μεταξύ των οποίων η UNESCO διαδραματίζει σημαντικό ρόλο.

α. Αναφερθείτε στο ρόλο της UNESCO στον τομέα του πολιτισμού, επισημαίνονταςτις βασικές προτεραιότητες της δράσης της και τις αρχές που τη διέπουν.

β. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ρυθμίζεται, σεσημαντικό βαθμό, από την UNESCO μέσω συγκεκριμένων αρχών και διεθνώνκανόνων πολιτιστικής συνεργασίας,- αναφερθείτε στην έννοια της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και εξετάστε εάν ηΕλλάδα έχει εναρμονιστεί με τις προβλέψεις της Σύμβασης για την Προστασία τηςΆυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΑΠΚ) της UNESCO (2003), ποια μέτραεφαρμογής έχει υιοθετήσει και γιατί αυτά θεωρούνται αναγκαία για την προστασίακαι την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς σήμερα- επιλέξτε στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς από την Ελλάδα και εξετάστε, μεβάση τις Επιχειρησιακές οδηγίες για την εφαρμογή της Σύμβασης για την Προστασίατης ΑΠΚ (κριτήρια R1-R4), τη δυνατότητα ένταξής του στον ΑντιπροσωπευτικόΚατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO.

ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΟΝΤΟΥ

ΟΝΟΜΑ ΦΟΙΤΗΤΗ:  ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ 15.03.2015

Η αναγνώριση της σημασίας, αλλά και της οικουμενικότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς και η σταδιακή ενεργοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την προστασία της σηματοδοτεί μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη της πολιτισμικής πολιτικής στην παγκόσμια διάσταση της.  Η εξέλιξη αυτή μπορεί να ενταχθεί στο ευρύτερο πλαίσιο του «πολιτιστικού διεθνισμού», που χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τη μεταπολεμική περίοδο. [1]

Η αποδοχή του αξιώματος ότι τα σημαντικά πολιτιστικά αγαθά μιας χώρας είναι ταυτόχρονα συστατικά του πολιτισμού και ολόκληρης της ανθρωπότητας, η οποία έχει χρέος να τα    προστατεύει,  οδήγησε στη δημιουργία ενός συστήματος θεσμών και παρεμβάσεων.[2]

Σ΄ ό,τι αφορά στην ευρωπαϊκή ήπειρο η διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς οργανώνεται κυρίως σε δύο επίπεδα:

·  Διευρωπαϊκό / διακρατικό επίπεδο: που αφορά διεθνείς οργανισμούς ως συλλογικές δομές, αποτελούμενες από τα κράτη-μέλη. Οι δομές αυτές προσδιορίζουν το θεσμικό πλαίσιο της διακρατικής συνεργασίας μέσα στο οποίο διαμορφώνονται συχνά και οι κρατικές επιλογές στον τομέα του πολιτισμού (π.χ. Συμβούλιο της Ευρώπης, Ουνέσκο).[3]

·  Κρατικό επίπεδο: που αφορά τη διαχείριση του πολιτισμού  στο πλαίσιο των πολιτικών ενός κράτους.  Περιλαμβάνοντας  δομές που δεν αφορούν μόνο το κέντρο της εξουσίας, αλλά και τις διοικητικές δομές της περιφέρειας και τους μη κυβερνητικούς οργανισμούς[i] οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε περιφερειακό, τοπικό και διεθνές επίπεδο σε τομείς, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η εκπαίδευση, η εργασία, η επιστήμη κ.ά.[4]

Το δομημένο αυτό διεθνές σύστημα προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί το αντικείμενο της μελέτης, η διερεύνηση του οποίου θα πραγματοποιηθεί σε τρία διαφορετικά επίπεδα:

·        Πρώτον, επιχειρείται η διερεύνηση του ρόλου της UNESCO στον τομέα του πολιτισμού, επισημαίνοντας τις βασικές προτεραιότητες της δράσης της και τις αρχές που τη διέπουν.

·        Δεύτερον,  διερευνάται  εάν η Ελλάδα έχει εναρμονιστεί με τις προβλέψεις της Σύμβασης για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΑΠΚ) της UNESCO (2003)

·        Τρίτον εξετάζεται, εάν το ΚούμΚουάτ έχει τη δυνατότητα ένταξης στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO  με βάση τις Επιχειρησιακές οδηγίες για την Προστασία της ΑΠΚ (κριτήρια R1-R4).

Τέλος, η μελέτη βασίστηκε όχι μόνο σε βιβλιογραφικές αναφορές, αλλά και σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε δημόσιους οργανισμούς και προφορικές μαρτυρίες. Ενώ δόθηκαν και συμπληρωματικές πληροφορίες από στελέχη της δημόσιας διοίκησης. 

Λέξεις κλειδιά :Ουνέσκο, Άυλη Πολιτιστική κληρονομιά, Νομοθεσία, ΚουμΚουάτ.

Ουνέσκο

Μετά το τέλος του πολέμου διεξήχθη στο Λονδίνο τον Νοέμβριο του 1945 συνδιάσκεψη για τη  δημιουργία του οργανισμού με την επωνυμία UnitedNationsEducational, ScientificandCulturalOrganization – Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, με το ακρωνύμιο (UNESCO).

Το καταστατικό του οργανισμού  συνυπέγραψαν αρχικά 20 κράτη μέλη την 16^η  Νοεμβρίου  του 1945 και τέθηκε σε ισχύ την 4^η Νοεμβρίου  του 1946.[5]

Στην ιδρυτική αυτή Πράξη της Ουνέσκο αναφέρεται ότι αντικειμενικοί σκοποί του οργανισμού είναι «…να συνεισφέρει στην ειρήνη και την ασφάλεια προωθώντας, μέσα από την εκπαίδευση, την επιστήμη και τον πολιτισμό, τη συνεργασία ανάμεσα στα έθνη με σκοπό να εξασφαλισθεί ο οικουμενικός σεβασμός της δικαιοσύνης, των κανόνων του δικαίου, των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, άσχετα φυλής, φύλου, γλώσσας ή θρησκείας». Ταυτόχρονα διατάζει τον οργανισμό να διαφυλάξει τη συντήρηση και προστασία του παγκόσμιου κληροδοτήματος  σε βιβλία, έργα τέχνης, μνημεία της ιστορίας και της επιστήμης.[6]

Με έδρα το Παρίσι η Ουνέσκο αριθμεί σήμερα 188 κράτη- μέλη και  αναπτύσσει τη δραστηριότητα της μέσω των οργάνων της που είναι :

·        Η Γενική Συνέλευση των εκπροσώπων όλων των κρατών – μελών, που συνέρχεται κάθε δύο χρόνια για να αποφασίσει σχετικά με την πολιτική του Οργανισμού, να εγκρίνει τα προγράμματα και τους προϋπολογισμούς.

·        Το Εκτελεστικό Συμβούλιο που απαρτίζεται από 58 μέλη με επικεφαλής τον Γενικό Διευθυντή ο οποίος εκλέγεται για θητεία έξι ετών.  Το Εκτελεστικό Συμβούλιο, ο Γενικός Διευθυντής και οι μόνιμες  εθνικές αντιπροσωπείες που έχουν εγκατασταθεί στο Παρίσι, μέσα από τη συνεργασία  διασφαλίζουν την κανονική λειτουργία του θεσμού και την εκτέλεση των αποφάσεων της Γενικής Συνέλευσης στις εθνικές κυβερνήσεις. [7]

·        Στηρίζεται επίσης, σε ένα διεθνές δίκτυο επικοινωνίας, το οποίο περιλαμβάνει εκτός από τις εθνικές αντιπροσωπίες, 588 μη κυβερνητικούς οργανισμούς[8] και διατηρεί επίσημες σχέσεις συνεργασίας σε περιοδική βάση με άλλους 1.200 περίπου  οργανισμούς.[9]

·        Από το 1974 δημιουργήθηκε  και το Διεθνές Ταμείο της Ουνέσκο για την προώθηση του Πολιτισμού, το οποίο είναι αυτόνομο και διοικείται  από 15 μελές συμβούλιο, με προσωπικότητες διεθνούς κύρους.[10]

Ανταποκρινόμενη στο ευρύ πεδίο που την αφορά, η Ουνέσκο έχει αναπτύξει διαφορετικές μορφές δράσης, οι σημαντικότερες από τις οποίες μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

·        Καθιέρωση διεθνών κανόνων πολιτιστικής συνεργασίας μέσω συμφωνιών, συμβάσεων, συστάσεων, δηλώσεων, συνεδρίων και συναντήσεων

·        Προγράμματα πολυετούς διάρκειας (π.χ. Παγκόσμια Δεκαετία Πολιτιστικής Κληρονομιάς, 1988-1997)

·        Εκδόσεις σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή

·        Υπηρεσίες τεχνικής και συμβουλευτικής φύσης προς τα κράτη-μέλη: αποστολές προσωπικού, συμβούλων, προμήθειας και εξοπλισμού, οργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων και μαθημάτων

·        Ειδικές οικονομικές εισφορές και ενισχύσεις (π.χ. Πρόγραμμα για τη διάσωση της Βενετίας)

·        Υποτροφίες και βραβεία λογοτεχνίας

·        Συμβολικές δράσεις (π.χ. «2000, Διεθνές Έτος για τον Πολιτισμό της Ειρήνης».[11]

Από το 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο υποστήριξε μία σειρά από πρωτοβουλίες για την παγκόσμια κληρονομιά, ξεκινώντας από την υλική, κινητή και ακίνητη, συνέχισε με τη φυσική κληρονομιά και πιο πρόσφατα με την άυλη[12].Από τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι η   Ουνέσκοδιαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στον τομέα του πολιτισμού και αποτελεί πρότυπο πολιτιστικής δράσης λόγω των εύστοχων και καίριων παρεμβάσεων  που προέκυψαν από τις μεγάλες παγκόσμιες ή περιφερειακές  διασκέψεις της καιοδήγησαν τις χώρες στην καθιέρωση ορισμένων βασικών κοινά αποδεκτών αρχών της πολιτιστικής πολιτικής.

Για πρώτη φορά στη Βενετία το 1970 οργανώθηκε από την Ουνέσκο η Παγκόσμια Διακυβερνητική Διάσκεψη για τις Θεσμικές, Διοικητικές και Οικονομικές Απόψεις της Πολιτιστικής Πολιτικής. Η διάσκεψη αυτή καθόρισε ένα πλαίσιο χάραξης και άσκησης πολιτιστικής πολιτικής των κρατών – μελών. Ουσιαστικά έδωσε τις κατευθυντήριες γραμμές, αλλά και την υποχρέωση στα κράτη – μέλη να καταρτίσουν πολιτιστικά προγράμματα με μακροχρόνια προοπτική με την ανάλογη εξασφάλιση οικονομικών πόρων για την υλοποίηση τους.[13]

Από τις πιο σημαντικές δράσεις του Οργανισμούείναι  η Παγκόσμια Διάσκεψη για τις Πολιτιστικές Πολιτικές. Η Διάσκεψη αυτή, γνωστή ως MONDIACULT, πραγματοποιήθηκε στο Μέξικο το 1982 και αποτέλεσε ορόσημο για την περαιτέρω εξέλιξη των κατευθύνσεων της πολιτιστικής στρατηγικής σε οικουμενική διάσταση. Τα νέα πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά δεδομένα της δεκαετίας του 1980 οδήγησαν τα μέλη της διάσκεψης να δώσουν ακριβέστερη έννοια του  πολιτισμού αναφέροντας ότι ο «Πολιτισμός αποτελείται από ένα ολόκληρο σύμπλεγμα πνευματικών, υλικών, διανοητικών και συναισθηματικών γνωρισμάτων που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία ή μια κοινωνική ομάδα. Δεν περιλαμβάνει μόνο τις τέχνες και τα γράμματα, αλλά και τους τρόπους ζωής, τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου, σύστημα αξιών και πεποιθήσεων».[14]

Η σπουδαιότερη ίσως συνεισφορά της διάσκεψης αυτής ήταν η έμφαση που δόθηκε στην έννοια της «πολιτιστικής διάστασης και ανάπτυξης», που συνδέεται στενά με εκείνη της ενδογενούς ανάπτυξης και υιοθετήθηκε επίσημα από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ με την καθιέρωση του προγράμματος «Παγκόσμια Δεκαετία Πολιτισμικής Ανάπτυξης» και Σχέδιο Δράσης της Δεκαετίας 1988 – 1997.[15]Ο 20ος αιώνας πλησίαζε  στη δύση του. Οι συνεχείς και ταχύτατες αλλαγές σε τεχνολογικό, κοινωνικό, οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο κατέστησαν επιτακτική την ανάγκη χάραξης μιας πολιτιστικής πολιτικής, η οποία να είναι ικανή να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της  εποχής.Από τα βασικά ζητήματα τα οποία συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της διάσκεψης ήταν ο πολιτιστικός πλουραλισμός, το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και τα πολιτιστικά δικαιώματα των μειονοτήτων. Αυτή η διεργασία είχε σαν αποτέλεσμα την Οικουμενική Διακήρυξη για τη πολιτισμική πολυμορφία  το 2001, η οποία παραπέμπει στις διάφορες πολιτιστικές εκφράσεις  που αναφέρονται είτε στο παρελθόν (υλική και άυλη κληρονομιά) είτε στο παρόν (σύγχρονη δημιουργία).[16]

Υπό την αιγίδα της Ουνέσκο συνομολογήθηκαν Διεθνείς Συμβάσεις οι οποίες όχι μόνο βοήθησαν στη διαμόρφωση δεοντολογικών αρχών και κανόνων, αλλά έχουν δεσμευτική ισχύ[17] στα κράτη – μέλη που τις έχουν επικυρώσει.[ii]

Ουνέσκο, Ελλάδα και η Σύμβαση για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά.

Η UNESCO είχε μακρύ δρόμο μέχρι τελικά το 2003 να εξασφαλίσει την υιοθέτηση της Διεθνούς Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Οι προσπάθειες της για τη δημιουργία ενός εργαλείου για την προστασία της ανάγονται στο 1952. Νομικές έννοιες, όπως πνευματική ιδιοκτησία, πνευματικά δικαιώματα, πατέντες, κ.ά. δυσκόλεψαν τις πρώτες προσπάθειες. Το πρώτο έγγραφο που σχεδιάστηκε από την UNESCO στόχευε στην καθιέρωση ενός διεθνούς εργαλείου για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά και ήταν το 1971. Το 1989 μετά από μακρόχρονες και κοπιαστικές συζητήσεις η UNESCO καθιέρωσε το πρώτο διεθνές κανονιστικό εργαλείο«TheRecommendationontheSafeguardingofTraditionalCultureandFolklore». Κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στο ζήτημα των Πνευματικών Δικαιωμάτων και της Διανοητικής Ιδιοκτησίας, ώσπου το 1982 η Ουνέσκο συγκάλεσε την πρώτη κυβερνητική συνάντηση ειδικών, όπου καθιερώθηκε ένας ορισμός του λαϊκού πολιτισμού με όρους πιο ικανοποιητικούς προς την καθολική προσέγγιση από την προσέγγιση των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας[18]. Μέσα από συνεχείς προσπάθειες η Ουνέσκο, στο πλαίσιο των δράσεών της για την προστασία της πολιτιστικήςκληρονομιάς της ανθρωπότητας, δημιούργησε το 2003 τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της  Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ο όρος Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο τα στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού, δηλαδή τις προφορικές παραδόσεις και εκφράσεις (π.χ. λαϊκά παραμύθια και τραγούδια), τονπαραδοσιακό χορό, τις κοινωνικές πρακτικές, τα δρώμενα και τις τελετουργίες (π.χ.πανηγύρια), τις γνώσεις και πρακτικές σχετικά με τη φύση και το σύμπαν (λ.χ. λαϊκήιατρική), τις διάφορες εκφράσεις της παραδοσιακής χειροτεχνίας και τωνπροβιομηχανικών τεχνικών, κ.λπ.[19]

Μέχρι σήμερα την παραπάνω Σύμβαση έχουν κυρώσει 158 χώρες. Ανάμεσα στις πρώτες που υπέγραψαν είναι και η Ελλάδα: το 2006 η Σύμβαση της UNESCO για τηΔιαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς έγινε νόμος του ελληνικού κράτους (Ν. 3521/2006 Κύρωση της Σύμβασης για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ΦΕΚ 275/Α/22.12.2006), συμπληρώνοντας έτσιτην ήδη υπάρχουσα νομοθεσία για την Πολιτιστική Κληρονομιά (Ν. 3028/2002 Για τηνπροστασία των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής εν γένει κληρονομιάς, ΦΕΚ153/Α/28.06.2002).[20]

Στην Ελλάδα υπεύθυνο για την εφαρμογή της Σύμβασης αυτής είναι το ΥπουργείοΠολιτισμού και Αθλητισμού και, συγκεκριμένα, η Δ/νση Νεότερης ΠολιτιστικήςΚληρονομιάς η  οποία συγκρότησε  την  Εθνική ΕπιστημονικήΕπιτροπή[21], έργο της οποίας είναι ο εμπλουτισμός του Εθνικού Κατάλογου της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αλλά και η χάραξη των βασικών γραμμών  εθνικής πολιτικής για τη διαφύλαξη και ανάδειξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ωςαναπόσπαστο μέρος της ταυτότητας και της πολιτισμικής εμπειρίας των τοπικώνκοινωνιών του ελλαδικού χώρου.[22]Παράλληλα η διάδοση και η διάχυση της πληροφορίας ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα και την ελληνική κοινωνία επιτυγχάνονται με ημερίδες, συνέδρια και έντυπο υλικό.[23]

Πρόσφατα η Διακυβερνητική Επιτροπή της Σύμβασης UNESCO για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στην ετήσια συνεδρίασή της (Παρίσι, 24-28 Νοεμβρίου 2014) έκανε δεκτή την υποψηφιότητα της Παραδοσιακής Μαστιχοκαλλιέργειας της Χίου.Αναγνωρίζοντας έτσι,ότι η  τεχνογνωσία του μαστιχοφόρου θάμνου στη Νότια Χίο και η εξαγωγή της αρωματικής μαστίχας συνιστά μία μοναδική παγκοσμίως παραδοσιακή καλλιέργεια, που μεταβιβάζεται προφορικά και εμπειρικά από γενιά σε γενιά.[24]

Η ένταξη της παραδοσιακής τεχνογνωσίας του  ΚούμΚουάτ  στον Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.

Ανάλογη τύχη με αυτή  της μαστιχοκαλλιέργειας θα μπορούσε να έχει και  η παραδοσιακή τεχνογνωσία του ΚουμΚουάτ της Κέρκυρας. Προϊόν το οποίο είναι Αναγνωρισμένης Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης σύμφωνα με την υπ΄αριθμ. 317718/1994 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ,ΦΕΚ 17/14.01.1994,[25]μετά από αίτημα που υπέβαλε ο Αγροτοβιομηχανικός  Συνεταιρισμός Νυμφών την 14^η Ιουνίου 1993.[26]

Για τις ανάγκες της έρευνας πάρθηκαν συνεντεύξεις την 5^ηκαι 6^ηΜαρτίου 2015 από την κ. Γεωργία Λαναρά, υπάλληλο της Διεύθυνσης ΑγροτικήςΟικονοµίας  της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, τον  κ. Άρη Μαυρομάτη, παραγωγό και ιδιοκτήτη βιοτεχνίας επεξεργασίας και μεταποίησης ΚουμΚουάτ, τον κ. ΒάρθηΜπάνο, Πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας Νυμφών και τον κ. Νικόλαο Μπανάνη, πρ. Πρόεδρο του Συνεταιρισμού Παραγωγών ΚουμΚουάτ Νυμφών Κέρκυρας.

Η καλλιέργεια του ΚουμΚουάτ στο βόρειο τμήμα της Κέρκυρας κυρίως, συνιστά μια μοναδική παγκοσμίως παραδοσιακή καλλιέργεια, που μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά, προφορικά και εμπειρικά. Η σχέση του καλλιεργητή με το ΚουμΚουάτ αποκτά μια ιδιαίτερη αξία, αφού ξεπερνά αυτή τη σχέση ανθρώπου και εσπεριδοειδούς δέντρου.  Η διαπίστωση αυτή γίνεται άμεσα αντιληπτή από τις λέξεις που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή του φυτού και της φυσικής του κατάστασης, όπως  «αναπνέει», «πληγώνει», «δακρύζει», «δροσίζεται», «πεθαίνει», «λαιμός», «βραχίονας», «λαίμαργο».

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι στα διάφορα στάδια της καλλιέργειας και επεξεργασίας του ΚουμΚουάτ, η κοινότητα συμμετέχει ομαδικά και συνεργατικά, συμβάλλοντας έτσι  στη διατήρηση της  συλλογικότητας και αλληλεγγύης των μελών της κοινότητας. Παράλληλα μέσω της συλλογικότητας και της ανάγκης για επικοινωνία των μελών της κοινότητας επιβιώνουν οι τοπικοί ιδιωματισμοί της γλώσσας, αλλά και το παραδοσιακό τραγούδι.  Ενώ τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των σκευών και εργαλείων, όπως είναι τα διάφορα μαχαίρια, κοπίδια, κλαδευτήρια, τσουγκράνες, ψεκαστήρες, σκαφόνια, κλπ, διατηρούν την παραδοσιακή μεταλλοτεχνία και βαρελοποιεία. Επιπρόσθετα, οι ντόπιοι τεχνίτες πειραματίζονται με διάφορες ευρεσιτεχνίες, οι οποίες θα βοηθήσουν των παραγωγό του ΚουμΚουάτ.

Το ΚουμΚουάτ καλλιεργείται και παράγεται παραδοσιακά στην βόρεια Κέρκυρα κυρίως[iii] και ειδικότερα στα χωριά:  Νύμφες, Πλάτωνας, Σφακερά, Ξανθάτες, Αγραφοί, Καρουσάδες, Καβαλούρι.

Με κυρίαρχο χωριό τις Νυμφές,  οι 500 παραγωγοί περίπου ΚουμΚουάτ καλλιεργούν συνολικά 380 στρέμματα με ετήσια παραγωγή ανεπεξέργαστου ΚουμΚουάτ 200 περίπου τόνων.

Η ονομασία ΚουμΚουάτ προέρχεται από την φράση ‘’KamKwat”  στην κινεζική γλώσσα[27] και σημαίνει «Χρυσό Πορτοκάλι». Αποτελεί την κοινή ονομασία για τα είδη του γένους Fortunellaτης οικογένειας Rutaceae. Στην Κέρκυρα καλλιεργείται το είδος Fortunella ή Margarita.[28]

Πρόκειται για δέντρο ύψους περίπου 2-2,5 μέτρων με μικρά σκουροπράσινα λογχοειδή και στιλπνά φύλλα, μικρά λευκά άνθη και ωοειδείς καρπούς, με παχύ σαρκώδη αρωματικό κιτρινοπορτοκαλί φλοιό και γλυκόξινη σάρκα.

Το πότε   πρωτοεμφανίστηκε το ΚουμΚουάτ στην Κέρκυρα δεν είναι εύκολο να διασταυρωθεί, αφού έως σήμερα δεν έχουν βρεθεί γραπτές μαρτυρίες.  Σύμφωνα όμως, με την προφορική παράδοση λέγεται ότι το ΚουμΚουάτ έφερε για πρώτη φορά στην Κέρκυρα ο βρετανός γεωπόνος ΣίδνεϋΜέρλιν το 1860[29] (μαζί με τα φερώνυμα ομφαλοφόρα πορτοκάλια).

Το δέντρο καλλιεργείται συστηματικά από τις αρχές του 20^ου αιώνα[30] και συγκεκριμένα στο βόρειο μέρος του νησιού, στον ευρύτερο κάμπο μεταξύ των  χωριών Νυμφές, Πλάτωνας, Καρουσάδες, όπου  το εύφορο έδαφος και το ήπιο κλίμα της περιοχής ευνοούν την ανάπτυξη και την καρποφορία του. Λόγω της μακροχρόνιας καλλιέργειας, το δέντρο έχει προσαρμοστεί στις εδαφοκλιματολογικές συνθήκες της Κέρκυρας, με αποτέλεσμα ο καρπός να έχει αποκτήσει ιδιαίτερες αργανολιπτικές ιδιότητες. [31]

Η κουμκουατοκαλλιέργια συνιστά μια οικογενειακή απασχόληση. Στα διάφορα στάδια της παραδοσιακής καλλιέργειας και επεξεργασίας του ΚουμΚουάτσυμμετέχει το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων, ανεξαρτήτου φύλου και ηλικίας  και κυρίως συμμετέχει το σύνολο της παραδοσιακής οικογένειας.  Οι άντρες φυτεύουν, λιπαίνουν, κλαδεύουν, ραντίζουν, εμπορεύονται, παρασκευάζουν οινοπνευματώδες ποτό κ.ά. Οι γυναίκες επίσης, συμμετέχουν στις παραπάνω ασχολίες και κυρίως παρασκευάζουν γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες. Ενώ οι μεγαλύτεροιδιατηρούν, επεξεργάζονται και μεταδίδουν στους νεότερους τη γνώση   σε ό,τι αφορά την υγιή και σωστή παραδοσιακή καλλιέργεια, αλλά και την επεξεργασία του προϊόντος σε ποτό, μαρμελάδες, γλυκά κ.λπ.

Είναι χαρακτηριστικό το πως, πότε και γιατί φυτεύεται ένα δέντρο ΚουμΚουάτ από τον παραγωγό.  Ο Παραγωγός, όταν επιθυμεί να φυτέψει το  δέντρο του ΚουμΚουάτ κατά τον μήνα Ιούλιο, σκάβει λάκκο διαστάσεων ένα μέτρο βάθος και δύο μέτρα περίπου περίμετρο, με σκοπό να οξυγονωθεί το χώμα, να είναι μαλακό για να μπορούν οι νέες ρίζες του δέντρου να εισχωρήσουν, αλλά κυρίως για σκοτώσει τους οποιουδήποτε βλαβερούς οργανισμούς ο ήλιος με τις ηλιακές ακτίνες του καθ΄ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Ενώ, αν και είναι δυνατόν να φυτεύονται  δύο φορές το χρόνο, επιλέγουν πάντα το φθινόπωρο και αυτό γιατί το δέντρο καθώς βαδίζει προς τον χειμώνα, περιορίζει την ανάπτυξη του στις ρίζες, έχει το επιθυμητό νερό και έτσι το δέντρο ριζώνει καλύτερα. Ενώ την άνοιξη το δέντρο έχει μεγαλύτερη ανάπτυξη στους βλαστούς, με αποτέλεσμα να περιορίζει την ανάπτυξη των ριζών,  να είναι πιο απαιτητικό ως προς την ποσότητα του νερού και εν γένει να θέτει σε επισφάλεια την πορεία εξέλιξης του. 

Κατά τον ίδιο τρόπο  συμπεριφέρεται και στο κλάδευμα  των δέντρων. Δηλαδή τα δέντρα κλαδεύονται από τα μέσα έως τα τέλη Μαρτίου σύμφωνα πάντα με την παραδοσιακή καλλιέργεια  που λέει ότι θα πρέπει να κλαδευτεί το δέντρο, πριν αυτό αρχίσει να βγάζει βαλτούς. Το Δεκέμβριο το καρποφόρο δέντρο μετατρέπει τον καρπό του από πράσινο σε πορτοκαλί και η συγκομιδή τουμπορεί να γίνει μέχρι τις αρχές Μαρτίου.

Ο καρπός του ΚουμΚουάτ χρησιμοποιείται για την παραγωγή λικέρ, μαρμελάδων και γλυκών του κουταλιού. Γενικότερα αξιοποιείται στην ζαχαροπλαστική, μαγειρική και στην παραγωγή καλλυντικών προϊόντων περιποίησης.

Κερκυραίοι και παραγωγοί του ΚουμΚουάτ υπερηφανεύονται για την πλούσια  πολιτιστική τους κληρονομιά, και ιδιαίτερα για την παραγωγή και επεξεργασία του ΚουμΚουάτ που συγκρατεί, συντηρεί οικονομικά, άμεσα ή έμμεσα το σύνολο των κατοίκων της Κέρκυρας.  Η καλλιέργεια του ΚουμΚουάτ βοηθά το ντόπιο πληθυσμό να διατηρήσει την ιδιαίτερη πολιτιστική του ταυτότητα, ενώ παράλληλα, συντελεί στην κοινωνική συνοχή  και οικονομική αειφορία μέσω της λειτουργίας κοινοτικών θεσμών, όπως οι συνεταιρισμοί με κυρίαρχο συνεταιρισμό των Νυμφών. 

Τις τελευταίες δεκαετίες οι τοπικές αρχές αναδεικνύουν με δυναμικό τρόπο τα τοπικά προϊόντα και κυρίως το ΚουμΚουάτ με συμμετοχές του Εμπορικού Επιμελητηρίου, της Νομαρχίας Αυτοδιοίκησης και της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων  σε διεθνείς εκθέσεις. Ενώ η Διεύθυνση Γεωργίας, Συνεταιρισμοί και ιδιωτικές επιχειρήσεις διοργανώνουν ημερίδες και σεμινάρια. Πρώτιστο μέλημα όλων αυτών των φορέων είναι η διαφύλαξη και προστασία της παραδοσιακής παραγωγής του ΚουμΚουάτ.

Μέτρα διαφύλαξης που ήδη εφαρμόζονται αφορούν κυρίως στην ανάδειξη της παραδοσιακής τεχνογνωσίας στις νεότερες γενιές. Δίνοντας έμφαση όχι μόνο στην οικονομική οπτική του προϊόντος, αλλά και στην  πολιτιστική που περιλαμβάνει το σύνολο του κύκλου των παραδοσιακών εργασιών του ΚουμΚουάτ.

Την ιδιαίτερη σημασία που δίνουν οι Κερκυραίοι στο ΚουμΚουάτ μπορούσε να την δούμε και από την ακόλουθη δήλωση του Νίκου Δένδια, πρ. Υπουργού ο οποίος αναφέρει σε δήλωσή του την 20^η Ιουλίου του 2007: «Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη για την τοπική μας οικονομία, αφού ουσιαστικά η παρασκευή του Κουμ- Κουάτ μπορεί να γίνεται μόνο στο νομό μας.Η απόφαση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των κρατών που πλέον, μετά την διεύρυνση, συμμετέχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και την αρχική αρνητική στάση της Επιτροπής.Κατόπιν αυτού, ο Νίκος Δένδιας έκανε την ακόλουθη δήλωση:«Είμαι ευτυχής για την απόφαση που αφορά το Κουμ- Κουάτ.Προχωράμε έτσι με σίγουρα βήματα στην κατοχύρωση μιας ακόμη Κερκυραϊκής ιδιαιτερότητας που θα έχει τον δικό της σημαντικό ρόλο στην δημιουργία μιας διακριτής Κερκυραϊκής ταυτότητας.Αυτή η διακριτή Κερκυραϊκή ταυτότητα την οποία κτίζουμε με υπομονή και επιμονή, με κορωνίδα την υποψηφιότητα ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco, θα αποτελέσει το μεγάλο όπλο μας τα επόμενα χρόνια στην Παγκόσμια Τουριστική Αγορά»[32]

Αλλά και η υπ΄αριθμ. 30/003/000/219/18.11.2014 απόφαση του υφυπουργού οικονομικών όπου αναφέρει : «Άρθρο 2 παρ. 1. Προκειμένου να επιτρέπεται η χρήση της ως άνω  γεωγραφικής ένδειξης, η διαδικασία παραγωγής, από  το στάδιο της αρωμάτισης της αιθυλικής αλκοόλης με  εκχύλιση σύμφωνα με το εδάφιο α της επομένης παραγράφου έως την τελική παρασκευή του ποτού, καθώς και η εμφιάλωση, πρέπει να πραγματοποιούνται εξ ολοκλήρου σε επιχειρήσεις που έχουν τις παραγωγικές εγκαταστάσεις τους στη νήσο Κέρκυρα».[33]

Σήμερα αρκετές επιχειρήσεις έχουν υποβάλει φάκελο στη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων για να εγγραφεί η επιχείρηση τους στον κατάλογο «Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης»[34].

Καταλήγοντας θα πρέπει να αναφέρουμε  ότι η  Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά  περιλαμβάνει τα προϊόντα της παράδοσης, αλλά και τις εκφάνσεις του ζωντανού και εξελισσόμενου πολιτισμού, όπως είναι η γλώσσα, οι μύθοι, τα έθιμα, η μουσική, οι προφορικές παραδόσεις, και οι παραδοσιακές τεχνικές.[35] Είναι ταυτόχρονα παραδοσιακή, σύγχρονη και ζωντανή. Στις παραδοσιακές τεχνικές… σύγχρονη και ζωντανή[36]  μπορεί να ενταχθεί και το ΚουμΚουάτ.

Βιβλιογραφία

Αθανασοπούλου, Α. κ.ά. (2002). Σύντομη Επισκόπηση των Δομών Πολιτισμού στη Ευρώπη, στο: Οι Διαστάσεις των Πολιτιστικών Φαινομένων, τ. β΄, Πάτρα: Ε.Α.Π..

Λένος, Ν. (2003), Ελληνική Πολιτιστική Κληρονομιά- Α. Δημόσια πολιτική και Εθνικές Πρωτοβουλίες Προστασίας και Διαχείρισης στο πλαίσιο της Διεθνούς  Κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Β. Προτάσεις εφαρμογής και ανασχεδιασμού, Ανακοίνωση Διπλωματικής εργασίας, Αθήνα:Πανεπιστήμιο Αθηνών .

Κόνσολα, Ντ. (1995). Η Διεθνής Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Αθήνα: Παπαζήσης.

Κόνσολα, Ντ. (2006).  Πολιτιστική Ανάπτυξη και Πολιτική. Αθήνα: Παπαζήσης

Aikawa, N. (2004), AnHistoricalOverviewofthePreparationofthe UNESCO International Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. Museum International, 56: 137–149. doi: 10.1111/j.1350-0775.2004.00468.x

Kirshenblatt-Gimblett, B. (2004), Intangible Heritage as Metacultural Production. MuseumInternational, 56: 52–65. doi: 10.1111/j.1350-0775.2004.00458.x

Ηλεκτρονικές Διευθύνσεις

Γεώργιος Κρανιάς, Το ισχύον διεθνές πλαίσιο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, Διπλωματική Εργασία, Σχολή Νομικών Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Διεθνών Σπουδών», Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σ. 50 διαθέσιμο στο http://invenio.lib.auth.gr/record/125870/files/GRI-2011-6277.pdf?version=1

Μαριάνθη Τσαγκάρη, Πολιτισμός και Πολιτιστική Διπλωματία στον 21^ο Αιώνα, Διπλωματική Εργασία, Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Πειραιάς 2008, σ.16, διαθέσιμο στο (http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/2423/1/Tsagari.pdf)

Η Οικουμενική Διακήρυξη της UNESCO για την Πολιτιστική Πολυμορφία -  No.Φ09222/5772/02.11.2001 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/CLT/CLT/pdf/declaration_cultural_diversity_el.pdf.pdf)

Νόμος – Κύρωση Σύμβασης για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Ν. 3521/22.12.2006, Τεύχος  Α, Αριθμός 275/22.12.2006 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.wipo.int/wipolex/en/text.jsp?file_id=209290)

Νόμος για προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής  Κληρονομιάς – Ν.3028/28.06.2002, Τεύχος Α, Αριθμός 153/28.06.2012 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/el/gr/gr228el.pdf)

Απολογισμός δράσεων Ελληνικής Εθνικής  Επιτροπής για την UNESCO 2009-2013 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.isotita.gr/var/uploads/ANNOUNCEMENTS/UNESCO_EL_APOLOGISMOS_2009-2013.pdf)

Υπουργική Απόφαση για την Αναγνώριση Προστατευόμενης Γεωγραφικής ΈνδειξηςΕσπεριδοειδούς ‘’ΚουμΚουάτ – Αριθμ. 317718/14.01.1994, Τεύχος Β, Αριθμός 17/14.01.1994 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/el/gr/gr077el.pdf

Αίτηση του Αγροτοβιομηχανικού  Συνεταιρισμού Νυμφών για την Αναγνώριση Προστατευόμενης Γεωγραφικής ένδειξης Εσπεριδοειδούς ‘’ΚουμΚουάτ’’ - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=5&ved=0CDgQFjAE&url=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Fagriculture%2Fquality%2Fdoor%2FdocumentDisplay.html%3FchkDocument%3D4404_1_el&ei=ZOQFVa2GKaTe7Aas44DIDw&usg=AFQjCNEImOjxa2Dv66SklfyWPbYjrhrMUg)

Τεχνικός Φάκελος για την Γεωγραφική Ένδειξη του ΚουμΚουάτ Κέρκυρας  – Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.gcsl.gr/media/alkooli/technical_file_koumkouat_kerkyras.pdf)

Όροι χρήσης της γεωγραφικής ένδειξης «ΚουμΚουάτ Κέρκυρας», ως συμπληρωματικής της επωνυμίας πώλησης λικέρ (ηδύποτο) - Αριθμ. 30/003/000/219 – ΦΕΚ B 3192 - 27.11.2014 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.odigostoupoliti.eu/ori-chrisis-tis-endixis-koum-kouat-kerkiras-sto-liker-idipoto)

---

[1] Ντόρα Ν. Κόνσολα, Η Διεθνής Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Παπαζήση, Αθήνα 1995, σ. 25

[2] Ντόρα Ν. Κόνσολα, ό.π., σ.25

[3] Άννα Αθανασοπούλου, κ.ά,. Σύντομη Επισκόπηση των Δομών Πολιτισμού στη Ευρώπη, στο: Οι Διαστάσεις των Πολιτιστικών Φαινομένων, τ. β΄, Ε.Α.Π., Πάτρα 2002, σ. 138 .

[4] Άννα Αθανασοπούλου, ό.π., σ. 138-139

[5]Ντόρα  Ν. Κόνσολα, Πολιτιστική Ανάπτυξη και Πολιτική, Παπαζήση, Αθήνα 2006, σ. 123--- Η Πράξη επικυρώθηκε από την Ελλάδα με το νόμο 328/46. Ντόρα Ν. Κόνσολα, Η Διεθνής Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Παπαζήση, Αθήνα 1995, σ. 30

[6]Γεώργιος Κρανιάς, Το ισχύον διεθνές πλαίσιο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, Διπλωματική Εργασία, Σχολή Νομικών Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Διεθνών Σπουδών», Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σ.50 διαθέσιμο στο http://invenio.lib.auth.gr/record/125870/files/GRI-2011-6277.pdf?version=1

[7] Ντόρα  Ν. Κόνσολα, Πολιτιστική Ανάπτυξη και Πολιτική, Παπαζήση, Αθήνα 2006, σ.124

[8] Σημαντικό ρόλο στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς  σε διεθνές επίπεδο διαδραματίζουν το ICOM και το ICOMOS, δύο από τους πολυάριθμούς μη κυβερνητικούς οργανισμούς που  συνεργάζεται η Ουνέσκο. Ντόρα Ν. Κόνσολα, Η Διεθνής Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Παπαζήση, Αθήνα 1995, σ. 32

[9]Άννα Αθανασοπούλου, κ.ά,. Σύντομη Επισκόπηση των Δομών Πολιτισμού στη Ευρώπη, στο: Οι Διαστάσεις των Πολιτιστικών Φαινομένων, τ. β΄, Ε.Α.Π., Πάτρα 2002, σ. 155 .

[10] Άννα Αθανασοπούλου, κ.ά,. Σύντομη Επισκόπηση των Δομών Πολιτισμού στη Ευρώπη, στο: Οι Διαστάσεις των Πολιτιστικών Φαινομένων, τ. β΄, Ε.Α.Π., Πάτρα 2002, σ. 159.

[11] Άννα Αθανασοπούλου, κ.ά,. Σύντομη Επισκόπηση των Δομών Πολιτισμού στη Ευρώπη, στο: Οι Διαστάσεις των Πολιτιστικών Φαινομένων, τ. β΄, Ε.Α.Π., Πάτρα 2002, σ. 155-156 .

[12]Kirshenblatt-Gimblett, B. (2004), Intangible Heritage as Metacultural Production. MuseumInternational, 56: 52–65. doi: 10.1111/j.1350-0775.2004.00458.x, σ. 52

[13] Ντόρα  Ν. Κόνσολα, Πολιτιστική Ανάπτυξη και Πολιτική, Παπαζήση, Αθήνα 2006, σ.126

[14] Μαριάνθη Τσαγκάρη, Πολιτισμός και Πολιτιστική Διπλωματία στον 21^ο Αιώνα, Διπλωματική Εργασία, Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Πειραιάς 2008, σ.7, διαθέσιμο στο (http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/2423/1/Tsagari.pdf)

[15] Ντόρα  Ν. Κόνσολα, Πολιτιστική Ανάπτυξη και Πολιτική, Παπαζήση, Αθήνα 2006, σ.127

[16] Μαριάνθη Τσαγκάρη, Πολιτισμός και Πολιτιστική Διπλωματία στον 21^ο Αιώνα, Διπλωματική Εργασία, Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Πειραιάς 2008, σ.16, διαθέσιμο στο (http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/2423/1/Tsagari.pdf)

[17] Ντόρα  Ν. Κόνσολα, Πολιτιστική Ανάπτυξη και Πολιτική, Παπαζήση, Αθήνα 2006, σ.129

[18]Aikawa, N. (2004), An Historical Overview of the Preparation of the UNESCO International Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. MuseumInternational, 56: 137–149. doi: 10.1111/j.1350-0775.2004.00468.x

[19]Λένος, Ν. (2003), Ελληνική Πολιτιστική Κληρονομιά- Α. Δημόσια πολιτική και Εθνικές Πρωτοβουλίες Προστασίας και Διαχείρισης στο πλαίσιο της Διεθνούς  Κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Β. Προτάσεις εφαρμογής και ανασχεδιασμού, Ανακοίνωση Διπλωματικής εργασίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών,30 Μαΐου 2003, Αθήνα.

[20]Βλέπε παράρτημα (Νόμος – Κύρωση Σύμβασης για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς) &(Νόμος για προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής  Κληρονομιάς)

[21] Διαθέσιμο στην διεύθυνση (http://www.unesco-hellas.gr/gr/default.htm )

[22]Βλέπε παράρτημα (Απολογισμός δράσεων Ελληνικής Εθνικής  Επιτροπής για την UNESCO 2009-2013)

[23] Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://afroditi.uom.gr/chaireunesco/index.php/2009-10-19-10-33-40.html)

[24]Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://ayla.culture.gr/?p=313)

[25]Βλέπε παράρτημα (Υπουργική Απόφαση για την Αναγνώριση Προστατευόμενης Γεωγραφικής ΈνδειξηςΕσπεριδοειδούς ‘’ΚουμΚουάτ).

[26]Βλέπε παράρτημα (Αίτηση του Αγροτοβιομηχανικού  Συνεταιρισμού Νυμφών για την Αναγνώριση Προστατευόμενης Γεωγραφικής ένδειξης Εσπεριδοειδούς ‘’ΚουμΚουάτ’’).

[27]Διαθέσιμο στην διεύθυνση (http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%AC%CF%84)

[28]Διαθέσιμο στην διεύθυνση (http://www.gcsl.gr/media/alkooli/technical_file_koumkouat_kerkyras.pdf)

[29] Διαθέσιμο στην διεύθυνση http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%AF%CE%B4%CE%BD%CE%B5%CF%8B_%CE%9C%CE%AD%CF%81%CE%BB%CE%B9%CE%BD

[30]Βλέπε παράρτημα (Τεχνικός Φάκελος για την Γεωγραφική Ένδειξη του ΚουμΚουάτ Κέρκυρας)

[31] Εκτός από το ότι έχει αναγνωριστεί σε εθνικό επίπεδο με την υπ΄αριθμ. 317718/1994 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, έχει καταχωρηθεί και ως Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη στην ενότητα Α του παραρτήματος του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 1107/96

[32] Ο Βουλευτής Νίκος Δένδιας αναφέρεται  στον  κανονισμό ΕΚ 110/2008  για τα συστατικά, τη σήμανση και παρουσίαση αλκοολούχων ποτών που ψηφίσθηκε από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Διαθέσιμο στην διεύθυνση (http://dendias.gr/gr/read/519)  Ενώ η αναφορά του στην  Ουνέσκο αφορά την υποψηφιότητα του Δήμου Κερκυραίων  για την ένταξη της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ένταξη η οποία και πραγματοποιήθηκε. Διαθέσιμο στην διεύθυνση (http://www.corfu.gr/web/guest/unesco/history).

[33] Βλέπε παράρτημα - Όροι χρήσης της γεωγραφικής ένδειξης «ΚουμΚουάτ Κέρκυρας», ως συμπληρωματικής της επωνυμίας πώλησης λικέρ (ηδύποτο).

[34] Μια από αυτές είναι και του  Α & Γ. ΜΑΥΡΟΜΑΤΗΣ Ο.Ε.

[35]Λένος, Ν. (2003), Ελληνική Πολιτιστική Κληρονομιά- Α. Δημόσια πολιτική και Εθνικές Πρωτοβουλίες Προστασίας και Διαχείρισης στο πλαίσιο της Διεθνούς  Κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Β. Προτάσεις εφαρμογής και ανασχεδιασμού, Ανακοίνωση Διπλωματικής εργασίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών,30 Μαΐου 2003, Αθήνα.

[36] Διαθέσιμο στην διεύθυνση (http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg=00002)

---

[i]  Δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις μη κυβερνητικών οργανισμών με δράση στον τομέα του πολιτισμού στη Ευρώπη είναι:

Ø       Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Πολιτισμού (EuropeanCulturalFoundation) που λειτουργεί από το 1954, με έδρα το Άμστερνταμ και παραρτήματα σε πολλές χώρας, όπως και η Ελλάδα.

Ø       Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτισμού (CentreEuropeendeCulture) που λειτουργεί από το 1948.(Άννα Αθανασοπούλου, κ.ά,. Σύντομη Επισκόπησης των Δομών Πολιτισμού στη Ευρώπη, στο: Οι Διαστάσεις των Πολιτιστικών Φαινομένων, τ. β΄, Ε.Α.Π., Πάτρα 2002, σ. 139).

[ii] Οι σημαντικότερες από της Συμβάσεις της Ουνέσκο που αφορούν την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι:

Ø       Η σύμβαση για την Προστασία των Πολιτιστικών Αγαθών σε Περίπτωση Ένοπλης Σύρραξης, του  1954.

Ø       Η σύμβαση για τα Μέσα Απαγόρευσης και παρεμπόδισης  της Παράνομης Εισαγωγής, Εξαγωγής και Μεταβίβασης της Κυριότητας των Πολιτιστικών Αγαθών, του 1970.

Ø       Η σύμβαση για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής  και Φυσικής Κληρονομιάς, του 1972

Ø       Η σύμβαση για την Προστασία της Ενάλιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, του 2001

Ø       Η σύμβαση για τη Διατήρηση της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, του 2003 και

Ø       Η σύμβαση για την Προστασία και την Προώθηση της Πολυμορφίας της Πολιτιστικές Εκφράσεις, του 2005

[iii]Μικροκαλλιέργειες υπάρχουν και στο χωριό Βραγκανιώτικα και Χλωμοτιανά που είναι στη Νότια Κέρκυρα.

Παράρτημα

Η Οικουμενική Διακήρυξη της UNESCO για την Πολιτιστική Πολυμορφία -  No.Φ09222/5772/02.11.2001 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/CLT/CLT/pdf/declaration_cultural_diversity_el.pdf.pdf)

Νόμος – Κύρωση Σύμβασης για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Ν. 3521/22.12.2006, Τεύχος  Α, Αριθμός 275/22.12.2006 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.wipo.int/wipolex/en/text.jsp?file_id=209290)

Νόμος για προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής  Κληρονομιάς – Ν.3028/28.06.2002, Τεύχος Α, Αριθμός 153/28.06.2012 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/el/gr/gr228el.pdf)

Απολογισμός δράσεων Ελληνικής Εθνικής  Επιτροπής για την UNESCO 2009-2013 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.isotita.gr/var/uploads/ANNOUNCEMENTS/UNESCO_EL_APOLOGISMOS_2009-2013.pdf)

Υπουργική Απόφαση για την Αναγνώριση Προστατευόμενης Γεωγραφικής ΈνδειξηςΕσπεριδοειδούς ‘’ΚουμΚουάτ – Αριθμ. 317718/14.01.1994, Τεύχος Β, Αριθμός 17/14.01.1994 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/el/gr/gr077el.pdf

Αίτηση του Αγροτοβιομηχανικού  Συνεταιρισμού Νυμφών για την Αναγνώριση Προστατευόμενης Γεωγραφικής ένδειξης Εσπεριδοειδούς ‘’ΚουμΚουάτ’’ - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=5&ved=0CDgQFjAE&url=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Fagriculture%2Fquality%2Fdoor%2FdocumentDisplay.html%3FchkDocument%3D4404_1_el&ei=ZOQFVa2GKaTe7Aas44DIDw&usg=AFQjCNEImOjxa2Dv66SklfyWPbYjrhrMUg)

Τεχνικός Φάκελος για την Γεωγραφική Ένδειξη του ΚουμΚουάτ Κέρκυρας  – Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.gcsl.gr/media/alkooli/technical_file_koumkouat_kerkyras.pdf)

Όροι χρήσης της γεωγραφικής ένδειξης «ΚουμΚουάτ Κέρκυρας», ως συμπληρωματικής της επωνυμίας πώλησης λικέρ (ηδύποτο) - Αριθμ. 30/003/000/219 – ΦΕΚ B 3192 - 27.11.2014 - Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση (http://www.odigostoupoliti.eu/ori-chrisis-tis-endixis-koum-kouat-kerkiras-sto-liker-idipoto)