Υβριδικός Πόλεμος και Κινηματογράφος

Δημήτρης Μερκούρης  2022

Εισαγωγή

 

Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 ο Βλαντιμίρ Πούτιν εξαπέλυσε τον μεγαλύτερο πόλεμο στην Ευρώπη μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου,   με τη δικαιολογία ότι η  σημερινή πολιτική και στρατιωτική εξουσία της  Ουκρανίας έχει μετατραπεί σε δυτικό προτεκτοράτο  και  απειλεί τον ζωτικό χώρο   της Ρωσίας. Πολιτικοί αναλυτές[1] προειδοποιούν, γνωρίζοντας  την πολιτική «Κουλτούρα Ακύρωσης»[2] των αγγλοσαξόνων αλλά    και τα αντανακλαστικά της Ρωσίας περί «δίκαιου πολέμου».[3]Την έννοια αυτή πρόβαλε και ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ, όταν για πολλοστή φορά δηλώνει  «Η Δύση μάς κήρυξε έναν ολοκληρωτικό υβριδικό πόλεμο και είναι δύσκολο να προβλέψουμε πόσο θα διαρκέσει αυτό …».[4] Στον απόηχο της σύγκρουσης των μεγάλων δυνάμεων ο τραγικός Ουκρανικός λαός και ο Πρόεδρος τους  Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωναν ότι «δεν θέλουν  να μείνουν στην ιστορία σαν τους 300 Σπαρτιάτες»[5].

Η δήλωση αυτή, που μπορεί να ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως, αποτέλεσε το έναυσμα για την παρούσα εργασία. Οι αναφορές των εμπλεκομένων, όπως  Δύση και Ανατολή,   υβριδικός  πόλεμος  (Σολδάτος, 2017: 70-77) και   οι 300 Σπαρτιάτες δίνουν τη δυνατότητα να εξεταστεί  το ζητούμενο μέσα από ένα από τα πολλά μέσα που χρησιμοποιεί ο υβριδικός πόλεμος, τον κινηματογράφο. Για την εξέταση των παραπάνω επιλέχτηκε η ταινία «300», η οποία έχει σχετικό θέμα, πραγματεύεται τις ίδιες έννοιες και συμβολισμούς και επιπρόσθετα είχε μεγάλη εμπορική επιτυχία και απήχηση. Στόχος της  εργασίας είναι η διερεύνηση του πολέμου των αρχαίων χρόνων μέσα από την ιστορική έρευνα αλλά και η απεικόνισή του μετά την 11^η Σεπτεμβρίου που η Αμερική ήρθε σε ρήξη με τον αραβικό κόσμο.  Η εργασία  επιχειρεί να διερευνήσει τις διάφορες, αλληγορικές και πολλαπλές  αναγνώσεις που ενέπνευσαν τους δημιουργούς της ταινίας  «300». 

Είναι γνωστό ότι   οι κυβερνήσεις, τα έθνη κράτη και κυρίως οι υπερδυνάμεις χρησιμοποιούν  την προπαγάνδα ως μέσο διαμόρφωσης της σκέψης   της κοινής γνώμης. Από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα έως και σήμερα τα τεχνολογικά επιτεύγματα  μετέβαλαν ριζικά τον τρόπο, τη μέθοδο και τα εργαλεία   διάδοσης  της πληροφορίας, η οποία είναι περιχαρακωμένη στο ιδεολογικό πλαίσιο Ανατολής – Δύσης.[6] Προκειμένου να εξεταστούν τα παραπάνω θέματα, η  ανάλυση θα εστιάσει  στο κινηματογραφικό έργο του Zack Snyder «300». Μια ταινία που προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το  2007, περίπου επτά χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου και  τέσσερα χρόνια μετά την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ.[7]Μια ταινία διαχρονική και επίκαιρη που προβάλλει  όλα  τα σημεία που προαναφέρθηκαν. Άλλωστε, ο Russell (2007: 13) είχε   δηλώσει ότι: «Οι κινηματογραφιστές χρησιμοποίησαν τη δύναμη της εικόνας  για να απεικονίσουν το παρελθόν, τόσο για να τονίσουν τη δική τους πολιτιστική θέση όσο και για να κάνουν πολιτικά και κοινωνικά ηχηρές δηλώσεις για το παρελθόν και το παρόν».

Συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αλεξανδρούπολης την 6η Ιουνίου 2022 - Περιοχή Απολλωνιάδας

 

Αλεξανδρούπολη 8/6/2022

Δελτίο Τύπου

 

Το αξίωμα του δημοτικού συμβούλου και του συμβούλου της δημοτικής κοινότητας  χαίρει άμεσης δημοκρατικής νομιμοποίησης, αφού   προκύπτει από την εκλογή από το τοπικό εκλογικό σώμα με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία.  Ωστόσο,  ο αιρετός σύμβουλος έχει την υποχρέωση κατά την άσκηση των καθηκόντων του για την τήρηση των αρχών της νομιμότητας, της διαφάνειας, της αποδοτικότητας και της χρηστής διοίκησης,  αποβλέποντας πάντοτε στην εξυπηρέτηση του συμφέροντος του συνόλου των δημοτών και κατοίκων του δήμου.

Στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αλεξανδρούπολης την  6η  Ιουνίου 2022 κλήθηκα να «απολογηθώ» όχι στη βάση της νομιμότητας και της χρηστής διοίκησης, αλλά στο πλαίσιο προάσπισης από κάποιους της οικονομικής συναλλαγής, της προχειρότητας,  της παρανομίας, και της αταξίας. Όλων αυτών των χαρακτηριστικών δηλαδή, που λειτουργούν  σε βάρος  του συνόλου.

Ακούστηκαν πολλά και ιδιαίτερα από κάποιους, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να δημοσιοποιήσουν το αίτημά μου, που είναι αναρτημένο από τον Φεβρουάριο, αλλά προέβαλαν το γεγονός ότι δημοσιοποιήθηκαν συνομιλίες. Ναι, κύριοι δημοσιοποιήθηκαν οι συνομιλίες, γατί συνομιλούσαν δυο θεσμικά πρόσωπα για θέματα του Δήμου. Η συνομιλία δεν αφορούσε προσωπικές σχέσεις ή ιδιωτικά θέματα. Δε θα σταθώ σε όλα αυτά, ούτε και στις δεκάδες προτάσεις μου https://ermiss.blogspot.com/2019/09/blog-post_30.html,   αλλά   σε αυτά που νομίζω έχουν αξία και καταδεικνύουν το πολυεπίπεδο και πολυδιάστατο έλλειμμα μιας πεπαλαιωμένης και διαπνεόμενης πολιτικής αντίληψης η οποία είναι τροχοπέδη για την ανάπτυξη της περιοχής.

Καταρχάς, η  πλειοψηφία του  Δημοτικού Συμβουλίου δεν είχε στα χέρια του το έγγραφο αίτημά μου, ούτε και ενδιαφέρθηκε να αναγνωστεί στο σύνολό του. Στο αίτημά μου τέθηκαν επίσης, ζητήματα όπως:  Α) Οι φθαρμένες, σάπιες  πέργολες κατά μήκος όλης της παραλιακής οδού (Να σημειωθεί ότι δεν έχουν περάσει δύο χρόνια από την ολοκλήρωση του έργου) και Β) Η κούνια ΑΜΕΑ στο Πάρκο Εθνικής Αντίστασης, στο αίτημά μου ζητούσα ή να παρθούν μέτρα ασφαλείας ή να απομακρυνθεί,   πριν τραυματιστεί σοβαρά κάποιο παιδί.  

Εκείνο που ενδιέφερε ήταν η εξυπηρέτηση του αιτήματος κάποιων πολιτών, οι οποίοι από άγνοια τοποθετούσαν με αταξία τις βάρκες  στην περιοχή Απολλωνιάδας. Εκείνο που ενδιέφερε ήταν η αποποίηση των ευθυνών που προκύπτουν από τη μη αντιμετώπιση χρόνιων προβλημάτων, αλλά και η διάθεση με πνεύμα προχειρότητας να φορτωθούν οι ευθύνες σε έναν νέο αυτοδιοικητικό, που ενδιαφέρθηκε για την αναβάθμιση της περιοχής.   

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης κάποιοι έφτασαν στο σημείο να πουν ότι παρανομούσαν τόσα χρόνια, αλλά τώρα θα τα φτιάξουν. Έφτασαν στο σημείο να προτρέψουν, με τον τρόπο τους, τους συνδημότες μας να κάνουν αυθαιρεσίες και τα τυχόν πρόστιμα που θα καταλογιστούν, να τα πληρώνει ο Δήμος, δηλαδή όλοι εμείς.  Υπήρχαν βέβαια, στην αίθουσα και οι γνωστοί Πόντιοι Πιλάτοι και ο αυτοαποκαλούμενος «Εντόπιος».

Κλείνοντας, θα επαναλάβω αυτό που δήλωσα και στο Συμβούλιο. Η Παραλιακή είναι η εικόνα της πόλης και κανένας δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και όπως θέλει. Αν οι βάρκες είναι νόμιμα εκεί, να παραμείνουν και να εξωραϊστεί  ο χώρος. Αν δεν είναι νόμιμα, να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις, ώστε να υπάρχει νομιμότητα και ευταξία.

    

Δημήτρης Μερκούρης

Σύμβουλος Δ.Κ. Αλεξανδρούπολης και μέλος Δ.Σ. Τ.Ι.Ε.Δ.Α.

Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων, αποκατάσταση της γέφυρας της περιοχής Πόταμου και ενίσχυση ή ανακατασκευή του οδικού δικτύου.

 

Αλεξανδρούπολη 02/06/2022

 

ΠΡΟΣ

Το Συμβούλιο Δημοτικής Κοινότητας Αλεξανδρούπολης

Κοιν.: Αντιπεριφερειάρχη Έβρου,  Δήμαρχο Αλεξανδρούπολης

 

Κκ. Συνάδελφοι,

Στις 3 Μαΐου 2022 παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων στην Αλεξανδρούπολη. Όπως αναφέρθηκε από τον  Πρωθυπουργό αλλά και τον πρόεδρο της ΔΙΑΑΜΑΘ και Δήμαρχο Ξάνθης κ. Μανώλη Τσέπελη,  πρόκειται για την ολοκλήρωση ενός μεγάλου έργου για την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στον τομέα της Διαχείρισης των Απορριμμάτων, καθώς το υπερσύγχρονο αυτό εργοστάσιο θα έχει ετήσια δυναμικότητα περίπου 46.000 τόνους απορριμμάτων από έξι συνολικά δήμους της ΠΑΜΘ.

Αν αφήσουμε τις επιμέρους αναφορές περί «αναπτυξιακής κοσμογονίας, η οποία συντελείται στην Αλεξανδρούπολη», θα πρέπει να επικεντρωθούμε στο γεγονός  ότι ένας τεράστιος αριθμός μεγάλων  φορτηγών θα μετακινείται σε καθημερινή βάση επί της οδού Άβαντος. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την τεράστια καταπόνηση του   πεπαλαιωμένου και διαβρωμένου οδικού δικτύου αλλά και τον κίνδυνο ατυχημάτων.

Παρακολουθώντας τις εξελίξεις και, από   όσο μπορώ να γνωρίζω,   δεν αναφέρθηκε τίποτα για την αποκατάσταση της γέφυρας της περιοχής Πόταμου, ή την    ενίσχυση  ή την ανακατασκευή του οδικού δικτύου   από τον κόμβο της βιομηχανικής περιοχής έως τις εγκαταστάσεις της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων. Επίσης, δεν έγινε λόγος για οποιαδήποτε κατασκευή παράδρομων από τις δύο εξόδους της Εγνατίας οδού.

Η μόνη αναφορά που υπάρχει είναι αυτή του κ. Δημήτρη Πέτροβιτς στις 18/07/2021  στον  προσωπικό του λογαριασμό στο Fb, όπου   ανακοίνωσε πως υπέγραψε τη σύμβαση για την εκπόνηση – επικαιροποίηση των επιμέρους μελετών κατασκευής μιας νέας σύγχρονης Γέφυρας στον Άβαντα Αλεξανδρούπολης.

Ελπίζω ότι τα ως άνω θα έχουν προβλεφτεί «στον οργασμό της ανάπτυξης»  και το παρόν έγγραφο θα είναι η αφορμή μόνο, για να ενημερωθούμε επισήμως  από την Περιφερειακή Ενότητα Έβρου και τον Δήμο Αλεξανδρούπολης.

Για τους λόγους αυτούς ζητώ από το Συμβούλιο να λάβει την ακόλουθη απόφαση.

1) Να διαβιβαστεί έγγραφο  ερώτημα προς την   Περιφερειακή Ενότητα Έβρου (Αντιπεριφερειάρχη κ. Δημήτριο Πέτροβιτς)  και τον Δήμο Αλεξανδρούπολης  (Δήμαρχο Ιωάννη Ζαμπούκη)  με το οποίο το Συμβούλιο να ζητά να απαντηθούν τα ακόλουθα ερωτήματα:

α) Ποιες ενέργειες έχουν γίνει, ώστε να αποκατασταθεί ή κατασκευαστεί νέα γέφυρα στην περιοχή Πόταμος επί της επαρχιακής οδού Αλεξανδρούπολης – Άβαντος.   

β) Ποιες ενέργειες έχουν γίνει, ώστε το οδικό δίκτυο  από τον κόμβο της Βιομηχανικής Περιοχής Αλεξανδρούπολης έως την Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων   να  είναι τεχνικά συμβατό  με τις ανάγκες που καλείται να εξυπηρετήσει σήμερα;

γ) Υπάρχει προγραμματισμός και σχεδιασμός για την υλοποίηση παράδρομων από τις δύο εξόδους της Εγνατίας Οδού;

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΜΕΡΚΟΥΡΗΣ

Σύμβουλος Δημοτικής Κοινότητας Αλεξανδρούπολης & Μέλος του Δ.Σ. ΤΙΕΔΑ Α.Ε

 

25η Μαρτίου, μπακαλιάρος σκορδαλιά και «Παπαφλέσσας»

 

Σε κάθε ιστορική περίοδο γεννιούνται ιδιαίτεροι τρόποι καλλιτεχνικής έκφρασης, που ανταποκρίνονται στον πολιτικό χαρακτήρα, τους τρόπους σκέψης και τις αισθητικές αναζητήσεις της κάθε εποχής. Ο κινηματογράφος σε σύντομο χρονικό διάστημα –χάρη στα τεχνολογικάεπιτεύγματα – ξέφυγε από την καθαυτή καλλιτεχνική έκφραση και μετουσιώθηκε σε συντηρητή και διαμορφωτή της ιστορικής μνήμης.[1]Οι κινηματογραφικές ταινίες επηρεάζονται θεματογραφικά  από την ιστορική περίοδο την οποία ανασυνθέτουν, αλλά και το πλαίσιο στο οποίο ζουν και εργάζονται οι δημιουργοί της. Ανασυνθέτουν ένα ιστορικό παρελθόν μέσα από τα μάτια και τις μνήμες του δημιουργού αλλά και  τα όρια που επιτρέπει η αυτολογοκρισία και η επίσημη λογοκρισία (Φλιτούρης,2008:387). Οι αναπαραστάσεις της Ελληνικής Επανάστασης στο θέατρο και στον κινηματογράφο έχουν απασχολήσει τους ερευνητές (Στασινοπούλου, 1999∙Δερμεντζόπουλος, 2006∙ Στάθης 2012), επισημαίνοντας  τον μικρό αριθμό ταινιών που αφιέρωσαν οι κινηματογραφιστές στην Επανάσταση. Παράλληλα, παρατηρήθηκε ότι πριν τη δικτατορία οι ιστορικές ταινίες αναπτύσσονται κυρίως ως ορεινές περιπέτειες, βουκολικά δραματικά ειδύλλια, τύπου γουέστερν (Ανδρίτσος,2016:44).[2]

Την περίοδο της δικτατορίας (1967-1974) παρατηρείται σημαντική αύξηση των πολεμικών και ιστορικών ταινιών (Δερμεντζόπουλος, 2006:243),   οι οποίες στόχευαν  στην καλλιέργεια συναισθημάτων   υπέρ της νομιμοποίησης των στρατιωτικών  έναντι των αδιάφορων και διαφθαρμένωνπολιτικών. Για τους πραξικοπηματίες το ιδεολόγημα  «Νέα Δημοκρατία» αποτέλεσε το βασικό προπαγανδιστικό κατασκεύασμα στη βάση του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού. Με αυτόν τον τρόπο στόχευαν να κερδίσουντην κοινωνική συναίνεση και την μακρόχρονη παραμονή τουςστην εξουσία.  Το 1971 ήταν ιδανικό έτος, με αφορμή τη συμπλήρωση 150 χρόνων από την επανάσταση του 1821,για τους  πραξικοπηματίες, αλλά και ευκαιρία για να προβάλουν μέσα από συγκεκριμένες ταινίες τα πεπραγμένα τους. Οι παραγωγές τέτοιου είδους υπηρετούσαν την κυρίαρχη ρητορική. Σύμφωνα με τον Δερμεντζόπουλο (2006: 216-223),[3]οι πολεμικές και ιστορικές ταινίες σχετίζονται άμεσα με τον «φρονηματικό λόγο των εκπαιδευτικών μηχανισμών για την επανάσταση του 1821». Οι ταινίες που επιλέχθηκαν από τους δικτάτορες, αποδεικνύουν με ξεκάθαρο τρόπο την πρόθεσή τους να χρησιμοποιήσουν το παρελθόν,με σκοπό να εδραιώσουν  τον εθνικισμό, όπως έκαναν και οι αντίστοιχες παραγωγές των ναζιστικών, σοβιετικών και αμερικανικών ταινιών. Ειδικά για την ελληνική περίπτωση, όπως θα αναλυθεί, ο εθνικισμός, οαντικομμουνισμός και οελληνοθρησκευτοκεντρισμός συνδυάζονται ιδανικά, με έμμεσο ή άμεσο τρόπο, στους διαλόγους.

Η κινηματογραφική παραγωγή Η μεγάλη στιγμή του ΄21, Παπαφλέσσας[4]ξεκινά με την επιδρομή των τουρκικών στρατευμάτων σε ανυπεράσπιστα ελληνικά χωριά. Ακολούθως βλέπουμε την ορκωμοσία των Φιλικών, ένας εκ των οποίων αναφέρει «… η Φιλική εταιρία να απλωθεί σε όλο το Γένος και να προετοιμάσει τη λύτρωσή του από τα δεσμά της δουλείας».  Στη συνέχεια εμφανίζεται ένας παπάς να διαπληκτίζεται με τον Αγά για τα όρια της ιδιοκτησίας της μονής. Μάλιστα καταφέρνει με την πονηριά του όχι μόνο να κρατήσει τα όρια της μονής, αλλά και να τα επεκτείνει. Το γεγονός αυτό επιχειρεί να αναδείξει την   εξυπνάδα της ελληνικής φυλής που υπερτερεί απέναντι στους αφελείς Τούρκους. Σε επόμενη σκηνή ο παπάς τραυματίζεται και τον περιθάλπει η Κατερίνα, μια όμορφη νέα γυναίκα που τον αγαπά. Εκείνος όμως, δεν υποκύπτει  στον πειρασμό, αφού είναι αφοσιωμένος στο ιερατικό σχήμα. Στη συνέχεια θα τον συναντήσουμε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Παπαφλέσσας συναντά τον Υψηλάντη. Έχει μάθει για τη Φιλική Εταιρεία και με το θράσος του Έλληνα ήρωα θα διαφωνήσει για το στρατηγικό της σχεδιασμό. θα αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο επί αυτής λέγοντας   « ..Έτσι θέλω τον αγώνα του Γένους να ξαναγεννιέται από τις ρίζες του… με κουβέντες γύρω από ένα τραπέζι δεν γίνεται αγώνας…». Η αφήγηση στο σημείο αυτό αφήνει αιχμές για τον ρόλο των πολιτικών στην Επανάσταση σε αντίθεση με εκείνους που πήραν διαχρονικά τα όπλα. Στη συνέχεια ο Υψηλάντης προτείνει ο αγώνας να ξεκινήσει από τις παραδουνάβιες περιοχές, όπου μπορεί να έχει και την υποστήριξη  των Ρώσων. Ο Παπαφλέσσας όμως, του απαντά  «… Κανένας ξένος δεν θα κάνει τίποτα όπως δεν έκανε εδώ και χρόνια», θέλοντας να τονίσει την επικρατούσα άποψη του καθεστώτος περί συνωμοτικής και διαχρονικής εχθρότητας των ξένων έναντι του ελληνισμού. Στη Μάνη ο Κολοκοτρώνης συναντά και συνομιλεί με τον Πετρόμπεη, κατά παράβαση των εντολών του Πασά και ο τελευταίος του συμπαραστέκεται. Η σκηνή, αν και μικρής διάρκειας, υπογραμμίζει την αντίληψη του καθεστώτος ότι η Επανάσταση πραγματοποιήθηκε σε κλίμα αλληλεγγύης και εθνικής αναγέννησης.  Η επόμενη  σκηνή παρουσιάζει την κήρυξη της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα ψάλλοντας το «Υπερμάχω». Μέσα από τα κοντινά πλάνα και σε μια συναισθηματικά φορτισμένη σκηνή θα ακουστεί το «… εμείς, οι απόγονοι του Περικλέους…», υπενθυμίζοντας τη ρητορική Παπαρρηγόπουλου περί συνέχειας του γένους.  Σε επόμενη σκηνή ο Παπαφλέσσας  συνομιλεί με τον  Υψηλάντη και τον Κολοκοτρώνη και υποστηρίζει ότι οι Φαναριώτες και οι Κοτζαμπάσηδες τους ξεγέλασαν και άφησαν στην Επίδαυρο απ’ έξω τους πολεμιστές. Με τον τρόπο αυτό διατηρείται η ρητορική για τον ανασταλτικό ρόλο των πολιτικών στα κρίσιμα εθνικά θέματα. Επίσης, σε μια προσπάθεια ανάδειξης της ανωτερότητας του στρατιωτικού, ο Παπαφλέσσας  αναγνωρίζει την ηγετική φυσιογνωμία του Κολοκοτρώνη και δηλώνει ότι θα τον ακολουθήσει ως απλός στρατιώτης. Η ανωτερότητα του στρατιωτικού διακρίνεται  και στη σκηνή που διαδραματίζεται στο κελί όπου βρίσκονται ο Κολοκοτρώνης, ο Δεληγιάννης και οι άλλοι οπλαρχηγοί. Εκεί ο Κολοκοτρώνης αναφέρει ότι έχασε τον γιό του στον εμφύλιο, αφήνοντας υπαινιγμούς μέσα από τους διαλόγους για τα λάθη των πολιτικών.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η σκηνή που παρουσιάζει τον  Παπαφλέσσα  και τους  300 πολεμιστές να αψηφούν τον θάνατο και να θυσιάζονται για τα ιδανικά τους, όπως και οι 300 στις Θερμοπύλες. Αυτή η θυσία δε θα μείνει απαρατήρητη και θα κορυφωθεί με τη σκηνή που ο Ιμπραήμ  τον ασπάζεται σε ένδειξη αναγνώρισης.   Η προσπάθεια σύνδεσης με το ένδοξο παρελθόν και ανάδειξης της αυταπάρνησης, της θυσίας για την πατρίδα και τη γενναιότητας των Ελλήνων διαχρονικά εκφράζει τα  χαρακτηριστικά που επιθυμεί το καθεστώς της δικτατορίας να αποδίδονται στους Έλληνες, σύμφωνα με τα πιστεύω της εποχής και τις πολιτικές σκοπιμότητες του καθεστώτος.

Ο «Παπαφλέσσας» ως ιστορική ταινία ταξιδεύει τον θεατή σε πολλά μέρη. Τον συναντά όπου τον καλεί το καθήκον,  στον Μοριά, στην Τρίπολη, στην Κωνσταντινούπολη, στη Μάνη, στα Δερβενάκια, στο Μανιάκι, στο Ναύπλιο  και κυρίως στον φυσικό του χώρο που είναι η ύπαιθρος. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η εκκλησία χρησιμοποιείται ως υποστηρικτής της Ελληνικής Επανάστασης, με τους Έλληνες να είναι βαθιά θρησκευόμενοι. Σ’ όλη την ταινία κυριαρχούν οι όροι Γένος, Ελληνισμός, Ρωμιοσύνη, λύτρωση, αλλά και η εικόνα της Φιλικής Εταιρείαςσε μια προσπάθεια δημιουργίας εθνικής συνείδησης και αποτύπωσης της κυρίαρχης εθνικής και επίσημης κρατικής εκπαιδευτικής εκδοχής της ιστορίας.

 

 

Βιβλιογραφία

Ανδρίτσος, Γ. (2016). Η λογοκρισία στον ελληνικό κινηματογράφο, Στο: Π. Πετσίνη, & Δ. Χριστόπουλος (επιμ.), Η λογοκρισία στην Ελλάδα. Αθήνα: Ίδρυμα Λούξεμπουρκ, Παράρτημα Ελλάδας.

Δερμεντζόπουλος, Χ. (2006). Kινηματογράφος και Eπανάσταση: Aναπαραστάσεις της επανάστασης του 1821 στον ελληνικό κινηματογράφο των ειδών (1950-1975), Στο:Διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο: Αναπαραστάσεις του πολέμου στον ελληνικό κινηματογράφο, KινηματογραφικόAρχείο, YπουργείοEξωτερικών, Yπηρεσία Διπλωματικού και IστορικούAρχείου. Aθήνα:Παπαζήσης.

Κουλούρη, Χ. (2020). Φουστανέλες και Χλαμύδες,  Ιστορική Μνήμη και Εθνική Ταυτότητα 1821-1930. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Σολδάτος, Γ. (1991).Ιστορία του Ελληνικού κινηματογράφου, 4ος τόμος. Αθήνα: Αιγόκερως.

Σολδάτος, Γ. (2004).Ιστορία του Ελληνικού κινηματογράφου, 5ος τόμος. Αθήνα: Αιγόκερως.

Σωτηροπούλου, Χ. (1989).Η Ελληνική Κινηματογραφία, 1965-1975 θεσμικό πλαίσιο – Οικονομική κατάσταση.  Αθήνα: Θεμέλιο.

Φλιτούρης, Λ., Ο εμφύλιος στο «σελιλοϊντ» : Ιστορία και μνήμη,Στο: R. VanBoeschoten, T. Βερβενιώτη, E. Βουτυρά, B. K. Δαλκαβούκης, K. Μπάδα, (2008), Μνήμες και λήθη του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Αθήνα: Επίκεντρο.

 

---

[1]Για τον  HerbertMarcuse   «Η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο αλλά μπορεί να συντελέσει στο ν΄ αλλάξουν η συνείδηση και οι διαθέσεις των ανδρών και των γυναικών, οι οποίοι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο» (Σωτηροπούλου,1989:163)

 

[2]Η μελέτη ανέδειξε ότι από τη δεκαετία του ΄50 έως τα μέσα της δεκαετίας του ΄70  δημιουργήθηκαν 27 ταινίες με θέμα την Ελληνική Επανάσταση. Οι 15 αφορούσαν άμεσα την Eπανάσταση, οι 11 αφορούσαν την προεπαναστατική περίοδο και 1 τη στάση της οθωμανικής διοίκησης  απέναντι στους Έλληνες αγωνιστές. Αναλογικά οι ταινίες που αφορούσαν το 1821 οι λεγόμενες και ως ταινίες «φουστανέλας» είναι περισσότερες από τις ταινίες   με αναφορές σε άλλες ιστορικές περιόδους (Κουλούρη, 2020:411).    

 

[3] Στο ίδιο πνεύμα αλλά με ειρωνική διάθεση εντοπίζεται στη βιβλιογραφία η κριτική που άσκησε ο Βασίλης Ραφαηλίδης στην κινηματογραφική  ταινία «Η μεγάλη στιγμή του ΄21, Παπαφλέσσας»,  «Η ταινία πέτυχε απόλυτα την αρχική της πρόθεση, δηλαδή τη συμβολή του ελληνικού κινηματογράφου στο σχολικό εορτασμό της 150ης επετείου της ελληνικής Επανάστασης» (Σολδάτος, 1991:129).

[4] Συμπαραγωγή της Φίνος Φιλμ, του Τζέιμς Πάρις και της κρατικής εταιρείας Γενικής Κινηματογραφικών Επιχειρήσεων. Η ταινία γυρίστηκε το 1971 και έκανε πρεμιέρα στους κινηματογράφους την 25^η Οκτωβρίου του ίδιου έτους. Το κόστος της ταινίας ξεπέρασε κάθε άλλη παραγωγή και η οικονομική συμμετοχή του καθεστώτος μέσω της Γενικής Κινηματογραφικών Επιχειρήσεων έφτασε το 50% του κόστους της παραγωγής (Σολδάτος, 2004).