Ο πρεσβευτής της ’Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη το 1716- 1717 ήταν ό Edward Wortley Montagu. Ένας τυπικός Δυτικός διπλωμάτης χωρίς ιδιαίτερη καλλιέργεια άλλα ικανότατος στην ανάπτυξη σχέσεων με την οθωμανική αριστοκρατία και τούς προνομιούχους Ρωμιούς —τούς φαναριώτικες αξιωματούχους της Πύλης. ’Αλλά ή γυναίκα του ήταν διανοούμενη με κλασσική μόρφωση, πνευματική ανησυχία, παρατηρητικότητα και πολυποίκιλα ενδιαφέροντα και κυρίως με βαθύτατη γνώση των διεθνών πραγμάτων της εποχής της. ’Αλληλογραφούσε με διάφορες αριστοκράτισσες τού Λονδίνου μεταδίδοντας εντυπώσεις από τις περιοδείες της, πληροφορίες για τον δημόσιο και ιδιωτικό βίο των ’Οθωμανών, για τούς πολέμους, για την πολιτική τού σαραγιού. Κάπου κάπου σημειώνει και μια παρατήρηση για τον 'Ελληνισμό της Πόλης.
Τα κείμενα των επιστολών της Montagu δημοσιεύθηκαν στην ’Αγγλία το 1763, ένα χρόνο μετά το θάνατό της, και θεωρήθηκαν φιλολογικό γεγονός. Την εγκωμιάζει ό Γίββων, ό Καρλάϋλ καί ό Βολταΐρος.
Σε ένα από τα κείμενα η Montagu που γράφει στη φίλη της Sarra Chirwelt ότι ή επιδημία, πού για την Ευρώπη αποτελούσε φοβερή μάστιγα, είναι ολότελα ακίνδυνη στην Κωνσταντινούπολη. Οι Έλληνες της πόλης όπως αναφέρει η Montagu αντιμετώπιζαν την ευλογιά με συστηματικούς ετήσιους εμβολιασμούς πού γίνονταν με ιδιωτική πρωτοβουλία.
«Ό εμβολιασμός», (γράφε ή Montagu (1 ’Απριλίου 1717) γίνεται από γριές κάθε Σεπτέμβριο, όταν κατασιγάζει ή ζέστη. Σχηματίζονται ομάδες από 15 ως 20 άτομα, συγκεντρώνονται σ’ (να σπίτι και καλούν τη γριά πού σπεύδει με ένα καρυδότσουφλο γεμάτο πύο από φλύκταινες ευλογιάς ήπιας μορφής. ’Αφού ρωτήσει καθένα «ποια φλέβα θα σου ανοίξω», παίρνει μια μικρή βελόνα, χαράζει το δέρμα και αποθέτει στην αμυχή όσο πύο (έχει προσκολληθεί στη μύτη της βελόνας. Ύστερα δένει την πληγή, αφού τη σκεπάσει με μια κούπα καρυδότσουφλο. Με αυτό τον τρόπο προκαλεί τέσσερις ή πέντε αμυχές.
Οι Έλληνες, από δεισιδαιμονία, κάνουν σταυρωτά το μπόλι: μια αμυχή στο μέτωπο, από μια στα μπράτσα και μια στο στήθος. Αυτό όμως δεν πρέπει να γίνεται γιατί οι μικρές αμυχές αφήνουν ουλές. Όσοι Έλληνες δεν είναι δεισιδαίμονες προτιμούν, για να μη φαίνονται τα σημάδια, να γίνεται το μπόλι στα σημεία τού σώματος πού δεν μένουν ποτέ γυμνά, λ.χ. στα πόδια. Στα πόδια και οι νέοι δεν νοιώθουν καμία ενόχληση στις πρώτες οχτώ μέρες. Ύστερα παρατηρείται πυρετός πού κρατάει δύο ή τρεις μέρες. Σπάνια εμφανίζονται στο πρόσωπο φλύκταινες και αν φανούν δεν αφήνουν ουλές. Μέσα σε οχτώ μέρες οι μπολιασμένοι γίνονται εντελώς καλά. Χιλιάδες άτομα μπολιάζονται κάθε χρόνο και κανένας θάνατος δεν έχει σημειωθεί. Είμαι μάλιστα τόσο σίγουρη για την επιτυχία, που θα μπολιάσω και το γιό μου. Κι΄ επειδή αγαπώ την πατρίδα μου θα φροντίσω να εισαχθεί αυτή η επέμβαση και στην Αγγλία».
Έτσι χάρη στην Montagu, Αγγλίδα περιηγήτρια ή Δύση θα γνωρίσει για πρώτη φορά τη σωτήρια αυτή λαϊκή προληπτική μέθοδο προστασίας από την ευλογιά, με το μπόλι.
Σιμόπουλος, Κυριάκος (1981) Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα 1700-1800, Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος, Λαϊκός Πολιτισμός, Εκκλησία και Οικονομική Ζωή, από τα Περιηγητικά Χρόνια, Τ.Β., Αθήνα, σ. 85-90
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου